Sprawniejszy dostęp do ksiąg wieczystych przez internet przewiduje projekt przepisów autorstwa resortu sprawiedliwości, nad którym prace rozpoczęła we wtorek sejmowa komisja. Pomysł wzbudził dyskusję, wątpliwości zgłosiły GIODO i KRS.
Sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka zdecydowała się ostatecznie skierować projekt nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece do dalszych prac w podkomisji. Prace te mają być kontynuowane za około miesiąc - po otrzymaniu przez komisję opinii Biura Analiz Sejmowych. Sporządzenie takiej opinii, w celu rozstrzygnięcia powstałych zastrzeżeń, zlecił przewodniczący komisji Ryszard Kalisz (SLD).
Zgodnie z zaproponowanym projektem możliwe byłoby m.in. składanie elektronicznych wniosków o wydanie odpisu lub wyciągu z księgi wieczystej i dokonania samodzielnego wydruku takiego dokumentu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przy nadaniu mu mocy równej z mocą dokumentu wydawanego w sposób tradycyjny przez sąd.
Dostęp do powszechnego, bezpłatnego przeglądania ksiąg wieczystych przez internet po podaniu numeru konkretnej księgi miałby zostać zagwarantowany w ustawie; teraz regulowane jest to wyłącznie na podstawie przepisów wykonawczych.
"Polska nadal nie posiada aktu prawnego, który regulowałby rozumienie jawności danych w zasobach publicznych, w tym księgach wieczystych" - wskazywał podczas posiedzenia komisji generalny inspektor ochrony danych osobowych Wojciech Wiewiórowski. Dodał, że dlatego pracując nad projektem należy bardzo starannie wyważyć znaczenie prawa do prywatności z planowaną poprawą bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. "Zmiana jest przełomowa, wchodzimy na drogę, z której nie ma powrotu" - zaznaczył.
Z kolei Barbara Godlewska-Michalak z Krajowej Rady Sądownictwa powiedziała, że Rada krytycznie ocenia projekt, zaś traktowanie dostępu do ksiąg wieczystych podobnie jak dostępu do rejestrów sądowych "jest chybione".
"Argumenty mówiące o obawach trochę przypominają argumenty tych, którzy mówili, że krowy nie będą dawać mleka odkąd pojawiła się maszyna parowa. Mamy XXI wiek i Polacy mają prawo korzystać z jawnych informacji będących w wydziałach ksiąg wieczystych" - odpowiadał na zastrzeżenia były minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski (PO). Przypomniał, że żadnych wątpliwości nie miało ponad 20 mln Polaków, którzy skorzystali już z funkcjonującej od ponad dwóch lat internetowej przeglądarki ksiąg.
Przeglądarka ksiąg wieczystych działa w internecie od czerwca 2010 r. pod adresem http://ekw.ms.gov.pl; można na nią również trafić z odnośnika na głównej stronie resortu. Dostęp do ksiąg jest powszechny, ale żeby sprawdzić w internecie konkretną księgę, trzeba znać jej numer.
Proponowany projekt ma ponadto dać niektórym instytucjom podstawy prawne do elektronicznego wyszukiwania ksiąg nie tylko według ich numerów, ale też konkretnych, szczegółowych kryteriów np. nazwy właściciela, adresu nieruchomości, danych z ewidencji gruntów. Prawo do takiego wyszukiwania miałyby uzyskać m.in.: policja, organy kontroli skarbowej, organy podatkowe, NIK, ZUS, sądy, prokuratura i komornicy, którzy mieli już możliwość takiego wglądu w ramach testów pilotażowych.
"Wykorzystanie prawa do wyszukania ksiąg wieczystych np. po danych osobowych właściciela, ułatwi i przyspieszy ustalenie majątku dłużnika, a w efekcie zwiększy efektywność egzekucji i bezpieczeństwo finansowe podmiotów gospodarczych" - argumentują autorzy projektu.
W projekcie wskazano też przepisy, które umożliwią pobieranie opłaty m.in. od wniosku o wydanie wyciągu z księgi wieczystej. Według planów nowelizacja miałby wejść w życie od początku grudnia.
Centralna Baza Danych Ksiąg Wieczystych tworzona jest od blisko 10 lat. Obecnie w elektronicznej centralnej bazie zapisanych jest blisko 18 mln ksiąg. Do przeniesienia z postaci papierowej i zapisania w formie elektronicznej pozostało jeszcze około dwa miliony. Procedura ich przenoszenia - według planów MS - ma zakończyć się do czerwca 2014 r. (PAP)
mja/ bos/ jra/
