W Płocku w 2012 r. powstanie pierwsza w Polsce utworzona na zasadach franczyzy społecznej kawiarnio-księgarnia i galeria art brut pod nazwą Spółdzielnia Kulturalny Mleczak. Ośrodek ma promować innowacyjne działania w rozwiązywaniu problemów społecznych.
Projekt realizować będą wspólnie agenda ONZ ds. rozwoju - UNDP, płocki Urząd Miasta i tamtejsze Stowarzyszenie Edukacyjno-Artystyczne "Oto Ja", popularyzujące wiedzę na temat sztuki określanej jako art brut i art outsiders.
Według najczęściej stosowanych definicji art brut to różne formy twórczości nieprofesjonalnej i spontanicznej, najczęściej uprawianej przez osoby dotknięte upośledzeniem lub chorobami psychicznymi.
Jak poinformowali w czwartek na konferencji prasowej uczestnicy przedsięwzięcia, Spółdzielnia Kulturalny Mleczak na swoją działalność wyremontuje nieczynny od kilku lat bar mleczny - stąd nazwa placówki. Na rozpoczęcie działalności UNDP przeznaczyło 25 tys. zł, a 20 tys. zł - płocki Urząd Miasta. Stowarzyszenie "Oto Ja" zabiega o dofinansowanie projektu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Dyrektor biura UNDP w Polsce Kamil Wyszkowski powiedział, że kawiarnio-księgarnia i galeria ma być z założenia miejscem spotkań, warsztatów i debat poruszających trudne tematy, nie tylko związane ze sztuką art brut i jej twórcami, ludźmi często cierpiącymi na choroby psychiczne, ale także z szeroką rozumianą innowacyjnością w rozwiązywaniu problemów społecznych.
"Bardzo ważne w tym projekcie z punktu widzenia funkcji społecznej jest uwrażliwianie ludzi na problemy innych" - podkreślił Wyszkowski. Zaznaczył przy tym, że działalność kawiarnio-księgarni i galerii przyniesie również efekt finansowy. "Jestem przekonany, że powstanie podmiot, który będzie sam na siebie zarabiał" - dodał.
Kulturalny Mleczak, jako podmiot ekonomii społecznej, korzystać będzie z modelu działalności wypracowanego przez eksperymentalną kawiarnio-księgarnię Spółdzielnia w Lublinie, którą w 2011 r. otworzyło UNDP. Pracują tam obecnie mieszkańcy jednego z najbiedniejszych osiedli socjalnych w mieście, realizując m.in. cele społeczne i edukacyjne. Doświadczenia lubelskiej placówki zostały opisane w księdze franczyzowej i zostaną po raz pierwszy zastosowane właśnie w Płocku.
Franczyza to system prowadzenia działalności gospodarczej, oparty na współpracy kilku podmiotów, z których jeden jako twórca pomysłu na biznes, przekazuje kooperantom know how, czyli kompleksową wiedzę i wsparcie w prowadzeniu działalności przez kooperantów. W podobny sposób działa franczyza społeczna, ale w jej przypadku priorytetem nie jest wypracowanie jak największego zysku, lecz osiągnięcie określonych celów społecznych. Zysk we franczyzie społecznej służyć ma stopniowemu rozszerzeniu celów i zakresu prowadzonej działalności, np. edukacyjnej, integracyjnej.
"Mam nadzieję, że Kulturalny Mleczak będzie ośrodkiem, w którym rozwijać się będzie art brut i w którym ludzie, tworzący ten rodzaj sztuki, często do tej pory marginalizowani, znajdą swoje miejsce" - powiedziała Beata Jaszczak, prezes stowarzyszenia "Oto Ja", które działa od 18 lat. Od pięciu lat stowarzyszenie, w tymczasowej siedzibie, prowadzi niekomercyjna galerię, prezentującą twórczość art brut.
Twórcy projektu chcą, by Kulturalny Mleczak stał się m.in. ośrodkiem dokumentacji i archiwizacji prac art brut i badań nad tym zjawiskiem, a także miejscem edukacji, aktywizującej lokalną społeczność, w tym młodzież.
"Poprzez udział w tym projekcie chcemy promować działania na rzecz integracji społecznej. Wierzę, że kawiarnio-księgarnia i galeria będzie ważnym dla miasta miejscem interesujących spotkań i wydarzeń" - oświadczył prezydent Płocka Andrzej Nowakowski. (PAP)
mb/ hes/
