Do 23 marca mieszkańcy włoskiego miasta Genua mogą oglądać wystawę poświęconą Wielkiej Szperze - akcji wywożenia przez Niemców z łódzkiego getta do obozu zagłady w Chełmnie n/Nerem nieprzydatnych do pracy - dzieci poniżej 10 lat, osób starszych i chorych.
O ekspozycji poinformowała w piątek PAP Justyna Tomaszewska z Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Przypomniała, że po raz pierwszy wystawa była zaprezentowana przed dwoma laty w Łodzi w Parku Ocalałych w 70. rocznicę Wielkiej Szpery, a przy okazji kolejnych obchodów likwidacji Litzmannstadt Getto. Łódzka wystawa zrealizowana została przez Archiwum w Łodzi i Centrum Dialogu im. Marka Edelmana we współpracy z Uniwersytetem Łódzkim.
Tomaszewska zwróciła uwagę, że włoska ekspozycja, na którą składa się szereg opisanych fotografii i dokumentów opowiada nie tylko historię wywózki dzieci do Chełmna nad Nerem, ale także historię utworzonego przez Niemców w Łodzi getta. Powstała we współpracy z Konsulatem Generalnym RP w Mediolanie, Stowarzyszeniem Włosko-Polskim w Genui oraz Gminą Żydowską w Genui.
Niemcy utworzyli getto w Łodzi w lutym 1940 r. jako pierwsze na ziemiach polskich włączonych do Rzeszy. Łącznie przebywało tam ok. 220 tys. osób. Do getta trafiło wielu żydowskich intelektualistów z Polski, Czech, Niemiec, Austrii i Luksemburga. W styczniu 1942 roku rozpoczęły się masowe deportacje Żydów z łódzkiego getta do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem.
Najbardziej tragicznym i najczęściej wspominanym momentem tych deportacji był okres Wielkiej Szpery, który trwał od 5 września do 12 września 1942 r. Dzień wcześniej przełożony Starszeństwa Żydów w łódzkim getcie Mordechaj Chaim Rumkowski wygłosił przemówienie, w którym wezwał mieszkańców zamkniętej dzielnicy, by oddali swoje dzieci dla ratowania innych.
Getto podzielono na rewiry, które systematycznie były sprawdzane. Początkowo akcje wyszukiwania dzieci przeprowadzali żydowscy policjanci, ale nie mogli dać sobie z tym rady. Dochodziło do dantejskich scen. Do getta weszło niemieckie komando. Akcja pochłonęła życie od 15 do 20 tys. Żydów.
Całkowita likwidacja getta nastąpiła w sierpniu 1944 roku. Ostatni transport odjechał z Łodzi do obozu Auschwitz-Birkenau 29 sierpnia 1944 r. Według różnych źródeł, z łódzkiego getta ocalało jedynie 7-13 tysięcy osób. (PAP)
jaw/ ls/
