Konsorcjum jest łacińskim słowem oznaczającym „partnerstwo”, „związek” lub „społeczeństwo” i pochodzi od consors „partner” lub od kon- „razem” i sors „los”, czyli właściciela środków lub towarzysza.
Cechy konsorcjum
Konsorcjum wyróżnia się przede wszystkim swoją czasowością. Czas trwania jest zazwyczaj w tym przypadku wiadomy z góry. Wszystkie należące do niego przedsiębiorstwa lub organizacje łączyć się muszą w zdobyciu określonego celu. Jednocześnie wszystkie te podmioty muszą być dla siebie uzupełniające, czyli dysponować takimi zasobami, dzięki którym realizacja strategii działania jest możliwa.
Słowo konsorcjum kojarzy się raczej ze światem biznesu, ale wcale nie musi tak być. Powstają również konsorcja badawcze, które zrzeszają jednostki naukowo-badawcze. Konsorcja powstają często z pobudek społecznych, dla dbania o dobro publiczne. Często także są one powiązane z polityką.
Kwestie finansowe
Zasadą istnienia konsorcjum jest fakt, że nie powstaje w nim majątek wspólny dla wszystkich firm. Kwestie finansowe rozstrzyga się za sprawą wcześniejszego ustalenia maksymalnych kwot pieniężnych włożonych w realizację.
Współpraca wewnątrz konsorcjum trwa tylko do momentu osiągnięcia wcześniej ustalonych celów.
Istnieją również korporacyjne konsorcja nastawione na zysk, ale są one mniej rozpowszechnione. Jednym z najbardziej znanych konsorcjów na rzecz zysku jest producent linii lotniczych Airbus Industrie GIE, w którym europejscy producenci z branży lotniczej dołączają do produkcji i sprzedaży komercyjnych samolotów.
Konsorcja i rząd
Rządy i prywatne przedsiębiorstwa często współpracują, aby sformułować normy dotyczące produkcji jakichś przedmiotów, produkcji żywności, zgodności produktów, bezpieczeństwa konsumenta i innych. W takiej współpracy rząd wykorzystuje swoją siłę nabywczą jako konsumenta do tworzenia takich standardów. Kraje, które opracowują normy, mają przewagę konkurencyjną nad tymi, które tego nie robią, a kraje i branże, które mogą zgodzić się na światowy standard, często są liderami w handlu międzynarodowym. Stworzenie standardów może jednak prowadzić do potencjalnych problemów związanych z nadużyciami i antymonopolizacją.
W Stanach Zjednoczonych podstawy prawne dla współpracy i konsorcjów można znaleźć w wytycznych Departamentu Sprawiedliwości i Federalnej Komisji Handlu dotyczących przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w zakresie współpracy między konkurentami. Na rynkach międzynarodowych, gdzie konkurencja jest bardzo duża, konsorcjum jest bardzo popularną formą.
W Polsce do kategorii konsorcjum należy na przykład Polska Organizacja Turystyki, które powstało w obszarze rozwoju i promocji turystyki aktywnej. Inne konsorcja tworzą na przykład firmy budowlane, a nawet banki.
Prawo dotyczące konsorcjów
W polskim prawodawstwie tworzenie konsorcjów nie jest jednoznacznie zdefiniowane, ale jednocześnie ich powstawanie jest dopuszczalne. Termin ten nie pojawia się w Kodeksie spółek handlowych ani w Kodeksie cywilnym. Pojawia się jedynie w prawie bankowym.