Czym jest fundusz alimentacyjny?
Fundusz alimentacyjny jest systemem, którego celem jest wspieranie osób, które są uprawnione do alimentów, ale ich nie uzyskują. Mogą otrzymywać wypłaty właśnie z budżetu funduszu alimentacyjnego, który dysponuje środkami finansowymi z budżetu państwa.
Funkcjonuje on w Polsce na mocy ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Zgodnie z zawartą w art. 1 ust. 2 ustawy o pomocy alimentacyjnej fundusz dysponuje środkami państwowymi, jakie są wygospodarowane na wypłatę świadczeń dla dzieci i innych osób w przypadku niemożności wyegzekwowania świadczeń alimentacyjnych.
Jego zadaniem jest rekompensowanie strat w budżecie rodziny, które powstają wskutek nieuiszczania alimentów przez osobę zobowiązaną do tego (alimenciarza).
Jak działa fundusz alimentacyjny?
Osoby uprawnione do alimentów, które ich nie otrzymują, a także prawni opiekunowie dzieci mogą zwrócić się o pomoc finansową do funduszu alimentacyjnego. Stanowi on jeden z systemów walki z ubóstwem i element pomocy społecznej. By jednak dana osoba mogła z niego skorzystać, ryzyko popadnięcia w to ubóstwo musi występować łącznie z ryzykiem braku skuteczności systematycznego egzekwowania świadczeń alimentacyjnych.
Kiedy należą się alimenty z funduszu alimentacyjnego?
Jednorazowy fakt nieopłacenia w terminie alimentów na dziecko czy innego rodzaju zaległość nie powoduje, że świadczeniobiorca jest uprawniony do ubiegania się o wypłatę z funduszu alimentacyjnego. Dochodzi do tego dopiero w sytuacji, gdy egzekucja tytułu wykonawczego, pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, który uprawnia do alimentów, okazała się bezskuteczna.
Za taką egzekucję uważa się działania komornika, który w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. O bezskuteczności należy mówić też, gdy nie ma realnej możliwości wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi przebywającemu poza granicami Polski.
Kto może wystąpić o alimenty z funduszu alimentacyjnego?
Jakie osoby mają prawo ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego? Ustawa o pomocy alimentacyjnej w art. 1a wskazała katalog podmiotów mogących ubiegać się o świadczenia tego rodzaju. Uprawnionymi są:
- wyłącznie osoby fizyczne,
- osoby oznaczone z imienia i nazwiska,
- obywatele Polski w rozumieniu o obywatelstwie polskim,
- osoby, które nie ukończyły 18 lat albo 26 lat, w przypadku gdy uczą się w szkole lub w szkole wyższej,
- osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.
W nielicznych przypadkach prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego mogą warunkowo nabyć cudzoziemcy, jednak muszą spełnić co najmniej jeden z warunków:
- zostać uprawnionymi na podstawie dwustronnej umowy międzynarodowej zawartej między Polską i innym państwem, w zakresie zabezpieczenia społecznego,
- przebywać na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt stały, pobyt rezydenta długoterminowego Unii europejskiej, pobyt czasowy udzielony w oparciu o art. 186 ustawy o cudzoziemcach czy na podstawie uzyskania statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.
Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zyskują osoby uprawnione do alimentów, które ich nie otrzymują, ale muszą też spełnić kryterium terytorialne. Prawem tym dysponują obywatele RP, o ile zamieszkują na terytorium Polski przez okres, w którym otrzymują świadczenia.
Bardzo ważne jest też to, jaki dochód mają osoby starające się o świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Kryterium dochodowe wynosi tutaj 800 zł na jedną osobę w rodzinie. Co wlicza się do dochodu? Zarobki członków rodziny:
- rodziców osoby uprawnionej,
- małżonka rodzica osoby uprawnionej,
- osoby, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko pozostające na ich utrzymaniu do ukończenia 25. roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25. rok życia i otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego lub legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli w związku z nią przysługuje świadczenie pielęgnacyjne.
Z funduszu alimentacyjnego nie skorzystają osoby umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, umieszczone w rodzinie zastępczej i te, które zawarły związek małżeński.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jak wystąpić o świadczenie z funduszu alimentacyjnego?
Środki z funduszu alimentacyjnego nie przysługują z urzędu, ale trzeba o nie wnioskować. Wniosek ten składa się do wójta, prezydenta miasta, burmistrza lub do ośrodka pomocy społecznej. Może go złożyć osoba uprawniona lub ustawowy przedstawiciel drogą tradycyjną lub elektroniczną. Należy go kierować do urzędu miasta lub gminy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów.
Ile wynosi świadczenie z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenie wypłacane z funduszu alimentacyjnego na wniosek uprawnionych osób przysługuje w wysokości maksymalnie 500 zł.
Jak długo się czeka na pieniądze z funduszu alimentacyjnego?
Fundusz alimentacyjny jedynie raz w miesiącu wypłaca świadczenie dla osób uprawnionych. Następuje to w dniu oznaczonym w decyzji o wypłacie świadczenia. Decyzja wydawana jest zaś w ciągu 10 dni od dnia otrzymania należycie przygotowanego wniosku o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Czy fundusz alimentacyjny zwalnia z obowiązku alimentacyjnego?
Błędem jest postrzeganie funduszu alimentacyjnego jako instytucji zastępującej w pełni uiszczanie alimentów przez zobowiązane do nich osoby. Trzeba podkreślić, że naczelną funkcją tego funduszu jest publiczne kredytowanie potrzeb bytowych osób uprawnionych do nieskutecznie egzekwowanych alimentów. Oznacza to, że pomoc finansowa ma charakter zwrotny, ale ubiega się o odzyskanie takich kwot od dłużnika, czyli osoby uchylającej się od płacenia alimentów.
Świadczenia z funduszu mają na bieżąco zastępować alimenty przysługujące uprawnionemu na podstawie art. 128 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
