Zadaniem tegorocznego, 25. Konkursu Geberit "Projekt Łazienki 2023", było zaprojektowanie mobilnej toalety publicznej w zaciszu ogrodu Pałacu Zamoyskich w Warszawie, dostosowanej dla wszystkich, zwłaszcza do potrzeb osób o ograniczonej możliwości poruszania się, osób starszych i dzieci, osób z niepełnosprawnością wzroku czy słuchu.
Nadesłane projekty oceniło jury w składzie: prof. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz (Przewodnicząca Jury) - Generalny Projektant i Wiceprezes Kuryłowicz & Associates, sędzia SARP Warszawa; dr hab. inż. arch. Agata Twardoch - architektka i urbanistka, profesorka na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej; Dorota Sibińska - architektka, współzałożycielka pracowni architektonicznej Xystudio; Aleksandra Wasilkowska - architektka, właścicielka Pracownia Architektoniczna Aleksandra Wasilkowska, Marlena Happach, architektka i urbanistka, dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m. st. Warszawy; dr inż. arch. Jerzy Grochulski - Prezes SARP w latach 2006–2012, Wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej; Szymon Wojciechowski - architekt, Prezes Zarządu APA Wojciechowski Architekci; Marek Chrobak wiceprezes SARP, który zastąpił Agnieszkę Kalinowską-Sołtys, Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich; Szczepan Wroński - założyciel i partner pracowni WXCA; Jacek Tryc – architekt, właściciel pracowni Jacek Tryc - wnętrza, laureat pierwszej edycji konkursu ,,Projekt Łazienki"; Jakub Krzysztofik - architekt i urbanista, prezes SARP Łódź, właściciel pracowni projektowej 3DARCHITEKCI oraz Przemysław Powalacz - Prezes Zarządu Geberit.
Ogłoszenie wyników nastąpiło 21 czerwca 2023 r. podczas zakończenia konkursu, które odbyło się
w pawilonie wystawowo-konferencyjnym SAPR, na terenie Pałacu Zamoyskich w Warszawie. Wydarzenie poprowadziła Katarzyna Jaroszyńska, dziennikarka TVN.
Grand Prix konkursu "Projekt Łazienki 2023" oraz nagrodę specjalną za projektowanie w duchu zrównoważonego rozwoju i wykorzystanie materiałów odnawialnych oraz przyjaznych dla środowiska, zastosowanie źródeł energii odnawialnej, projektowanie rozwiązań mających na celu zmianę nieekologicznych zachowań mieszkańców i turystów otrzymał projekt "MASZ | ROOM", którego autorką jest Paula Rydel. Zdaniem jury pracę wyróżnia cyrkularna architektura w postaci samowystarczalnego i biodegradowalnego modułu sanitarnego, wykorzystującego potencjał lokalnie wytwarzanych materiałów w postaci grzybni i konstrukcji drewnianej. Zaprojektowane moduły toalet są neutralne pod względem płci, uwzględniają potrzeby rodzinne, dziecięce, osób starszych i osób o potrzebach szczególnych. W projekcie przyjęto również perspektywę pozaludzką, poszerzając funkcję toalety o funkcję integracji międzygatunkowej. Naturalne i organiczne ściany i dach staną się domem dla awifauny, owadów i małych organizmów. Zredukowana skala i ergonomia toalety pozwala nie tylko na swobodny transport, ale również elastyczne i nieinwazyjne wpisanie pojedynczego obiektu lub całego systemu toalet w wymagający kontekst urbanistyczny zarówno parku przy budynku SARP, jak i potencjalnie innych lokalizacji.
Praca ,,MASZ | ROOM" pod względem architektonicznym to forma skromna i empatyczna, zaś pod kątem społecznym i ekologicznym - odważna i progresywna, dzięki czemu ma szansę na rozwinięcie kultury sanitacyjnej, a nawet szerszej refleksji na temat architektury cyrkularnej o wiele lat do przodu, stając się kierunkowskazem dla przyszłego rozwoju architektury publicznej w większej skali.
Wyróżnienie I stopnia powędrowało do Moniki Puchały i Tomasza Sachanowicza za koncepcję
,,W HARMONII Z OTOCZENIEM". Projekt, jako jeden z nielicznych, idealnie wpisał się w krajobraz parkowy Pałacu Zamoyskiego, sprytnie mijając istniejące drzewa i tworząc bardzo elegancki, falujący parawan.
W meandrach kryją się toalety o różnym programie, mniej i bardziej przestronne. Mogą tworzyć ciąg lub tworzyć pętle zamknięte. Redukcja funkcji toalety do minimum sprawia, że można ją szybko postawić na placu miejskim, w ogrodzie czy na lokalnym festynie, tworząc zupełnie inną jakość estetyczną toalet przenośnych. Rozwiązania zastosowane w projekcie są proste technologicznie i ekonomiczne. Przyznając nagrodę, jury chciało docenić odwagę, pomysłowość oraz innowacyjne podejście do tematu.
Wyróżnienie II stopnia zdobyli Mikołaj Baczyński i Dawid Kruźlak za pracę "Canvas". Wyróżnienie przyznano za projekt wyszukanej, organicznej i nieregularnie zaoblonej formy brył mieszczących pojedyncze toalety, pozostających w dobrej przestrzennej i wizualnej relacji z neorenesansowym pałacem i modernistycznym pawilonem wystawowym. Zaproponowany układ kubatur pozwala na widzenie ich w kontekście zielonego otoczenia ogrodu Pałacu Zamoyskich, jako nieinwazyjnej interwencji, szanującej parkowy walor otoczenia i poprzez wzajemną "przezierną" ich kompozycję, dającej wrażenie ciągłości układu ogrodu. Niewielkie gabaryty modułów toalet czynią możliwą ich dobrą adaptowalność w różnych lokalizacjach. Ich wizualna neutralność, będąca efektem rozwiązania układu przestrzennego i koncepcji ścian zewnętrznych, zapowiada dobre wpisywanie się w przestrzenie inne niż tylko parkowe, równocześnie z szansą na komponowanie z nich układów odpowiadającym wymaganiom tych odmiennych warunków otoczenia.
Trzy projekty otrzymały równorzędne wyróżnienia III stopnia. Pierwszy z nich, "Rozsuwane Kapsuły", którego autorami są: Gabriela Szewczak, Alicja Szedel, Natalia Fleites-Jończyk i Adrian Makowiecki, został wyróżniony za rozwiązania funkcjonale, w szczególności możliwość minimalizacji gabarytów modułów dla potrzeb transportu. W założeniach projektowych system rozkładania modułów zwiększający funkcjonalność transportową stanowi również subtelny sposób oświetlenia przestrzeni wokół toalety, zwiększając bezpieczeństwo w nocy. Pragmatyczne rozwiązania w połączeniu z innowacyjnością dały funkcjonalną toaletę zaprojektowaną według zasad projektowania uniwersalnego.
Drugie wyróżnienie równorzędne III stopnia otrzymali: Oskar Czajkowski i Wojciech Smyczek, za projekt ,,KOLOcki". Jury doceniło pracę za umiejętne i pełne wyważenia wytworzenie przyjaznej przestrzeni publicznej, zachowując dyskretność i zasady prywatności. Stosując bardzo proste, a zarazem dobre i sprawdzone narzędzia języka architektonicznego, autorzy stworzyli uniwersalne w swojej formie i funkcji obiekty z pełnym poszanowaniem ergonomii, ekonomii i pro-ekologii. Elementy elewacji i systemowe rozwiązanie poszczególnych modułów dają pełny wachlarz aplikacji w różnych miejscach i kontekstach.
Trzecie wyróżnienie równorzędne III stopnia i nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowane wnętrze łazienki otrzymali: Michał Ciebień i Paweł Białas za koncepcję ,,Parasite Box". Jurorzy docenili wykorzystanie płyt CLT jako materiału wykończeniowego, który tworzy jednocześnie konstrukcję modułu toalety. Moduł jest łatwy do transportu, a częsta zmiana lokalizacji nie powoduje jego usterek i uszkodzeń. Proste monolityczne płaszczyzny ścian i podłóg wpisują się we współczesne trendy projektowe, a jednocześnie ułatwiają utrzymanie czystości w pomieszczeniu, co ma duże znaczenie, zwłaszcza w toalecie publicznej. Wysoka kultura projektowa autorów opracowania, minimalizm zastosowanych form i powściągliwość w doborze materiałów wykończeniowych zaowocowały wnętrzem spokojnym, nienarzucającym się, które doskonale wkomponuje się w otoczenie Pałacu Zamoyskich. Pomysł wprowadzenia do wnętrza elementów otoczenia pozwala zachować również kontekst każdego innego miejsca, w którym toaleta będzie ustawiona.
Nagrodę specjalną za najlepiej zaprojektowaną toaletę publiczną zgodną z zasadami projektowania uniwersalnego otrzymały: Alicja Maculewicz i Kinga Kin za projekt ,,Krótka historia dostępności". Praca została wyróżniona za dbałość o potraktowaną bardzo szeroko rzeczywistą dostępność. W tej propozycji konkursowej wzięto pod uwagę wiele różnorodnych potrzeb użytkowników i użytkowniczek. Zaproponowano m.in.: montaż paneli tyflograficznych oraz oznaczenia w kontrastowych kolorach (w trosce o komfort osób niewidomych i słabowidzących); pochwyty wokół pawilonów i we wnętrzach oraz bezprogowe wejścia do kabin (z myślą o osobach z trudnościami w poruszaniu się); przystosowanie wszystkich pomieszczeń do potrzeb OzN (by uniknąć niepotrzebnej stygmatyzacji) oraz podział według wielkości urządzeń zamiast tradycyjnego podziału na toaletę damską i męską.
Szansę na wybranie najlepszego projektu mieli także internauci – najwięcej ich głosów otrzymał projekt "MODULAR Toalety Publiczne", którego autorami są Marta Lorek, Kinga Dziki, Szymon Misiak i Jakub Miśniakiewicz.
Organizator Konkursu: Geberit
Partner Konkursu: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP
Patronat medialny Konkursu: Elle Decoration, Architektura i Biznes, Architektura Murator, WhiteMad, LABEL Magazine, Design Alive, designteka.pl, BRYŁA, Domosfera, Magazif, Czas na Wnętrze, Architecture Snob, Design Biznes, Nowa Warszawa, Wirtualna Polska, Design Doc, Weranda
Więcej informacji na www.geberit.pl
Materiał sponsorowany przez Geberit