Lech Wałęsa: Mogłem być jak Castro, ale nie o to chodziło

**

**

Lech Wałęsa, były prezydent RP, symbol _ Solidarności _ i działacz związkowy: Nie, to był mój kolejny strajk. Jednak każdy kolejny przybliżał nas do wolności. Na ile przybliży ten skok, do końca nie można było przewidzieć.

O, to bardzo trudna sprawa. Zatrzymać ludzi w tamtym czasie, pomimo strachu i grożących problemów. Najtrudniejszy jest zawsze początek, tych pierwszych pięciu, dziesięciu. Wiele strajków się nie udawało, wielu ludzi odchodziło, załamywali się. Ale im większy zakład tym większa była szansa, bo tam zawsze paru odważnych ludzi się znajdowało.

Tak się powinno robić i oczywiście tak robiliśmy. Czym bardziej, czym dalej, każde następne działanie było mądrzejsze. Były plakaty. Był _ syreniak _, plan kto, gdzie idzie, jak to się odbędzie i kiedy.

Nie na początku. To przyszło później. Wszystko zależy od tego, jaki miał to być strajk albo demonstracja. Jak się już wystartuje, to jakoś idzie.

Działacze, przywódcy muszą się zachowywać jak trenerzy podnoszenia ciężarów. Trzeba rozkładać ciężar tak, aby nie zerwać mięśni, nie wystraszyć zawodnika, żeby podniósł sztangę. I ja tak robiłem. Zawsze patrzyłem: _ o wytrzymują _, no to trochę dalej, trochę mocniej. Ale nie od razu, bo zerwę, bo wystraszę. I tak to się w tamtych czasach robiło.

Dzisiaj to wygląda zupełnie inaczej. Wtedy mogło być strzelanie, mogły wydarzyć się różne rzeczy.

Strach się pokonuje jak szczeble na drabinie. Pierwszy najtrudniej, potem drugi, trzeci czwarty. Dalej już jakoś idzie. W czasie moich ostatnich strajków, myślałem sobie: zabić mnie mogą, pokonać nie.

Ten, którego się wybierze na pierwszego, nie może ani na moment zwątpić. Jeżeli choć raz zwątpi, lepiej niech się już podda i wycofa. Ja zawsze wierzyłem. Wierzyłem w każdy lepszy, w każdy następny raz.

Moja żona była przygotowana, wiedziała o zagrożeniach. Widziała, co ma robić i jak działać. Nie mieszała się w te sprawy, a ja jej za dużo nie informowałem, bo w tamtym czasie o opozycji lepiej było jak najmniej wiedzieć.

Nie. Wałczyłem tylko o możliwości dla Polski. Walczyłem o to by powoli, sukcesywnie, etapami powiększać zwycięstwo, aż do wolności. Ostatnią moją walką była _ wojna na górze _.

Właściwie to była ostania wojna, kiedy przegraliśmy Okrągły Stół. Trzeba było to poprawić, tak aby strącić generała. Doprowadziłby on do takiej sytuacji, że nikt by nas nie wybrał po pięciu latach jego prezydentury.

Trzeba było go strącić, a udawać, że nie wiadomo o co chodzi, że chodziło o karierę, o prezydenturę. Chociaż absolutnie o to nie chodziło. Jednocześnie trzeba było pognać kolegów, którzy przestali mieć ochotę na walkę.

Tych, którzy chcieli się zatrzymać. Zatrzymać na tej wysokości, na której stanęliśmy, czyli premiera Mazowieckiego, prezydenta Jaruzelskiego. Ja widziałem to inaczej. Wykonamy robotę brudną i oni nas wykopią, a mało tego, trudne reformy zaczną boleć i nikt nas nie wybierze. Dlatego musiałem zawalczyć.

Nie, nie. Tak jak powiedziałem, ja tylko walczyłem o możliwości proszę pana. Wywalczyłem ją i przekazałem narodowi to zwycięstwo. Ja mogłem być jeszcze lepszy niż Castro, Kim Ir Sen czy nawet Lenin. Ja to potrafię, mogłem wodzem być. Tylko, że ja wiedziałem, że nie o to chodzi. Mnie mogą ustrzelić i przegramy jak i oni. Ja wolałem siebie przegrać, a wygrać sprawę.

Demokracja jest to wojna każdego z każdym. Powtarzam, wojna każdego z każdym, ale w ramach ustalonych reguł, w żelaznych ramach prawa. My niestety nie mamy żelaznych ram prawa i nie będziemy mieli, jeśli będziemy budować Polskę na takich akcjach jak afery o krzyże, jak te nasze kłótnie.

Potrzebne jest nam prawdziwe prawo, jasne i uczciwe, które będzie trzymać w ryzach państwo. Nie mamy prawa, nie mamy zabezpieczeń, nie mamy doświadczenia stąd się to nam wymyka z pod kontroli.

Nie, nie _ Solidarności _. _ Solidarność _ powinna być rozwiązana, tak jak proponowałem po pierwszym etapie. Po zwycięstwie nad komunizmem trzeba było zwinąć sztandary i dalej działać pod innymi szyldami. A wzywać ją, kiedy jest źle i coś się nam nie podoba.

Wówczas to znów wszyscy, którzy czujemy się solidarni idziemy do stoczni, piszemy pięć postulatów, wracamy na pozycje i realizujemy swoje zadania. Ale to się nie udało i teraz mamy to, co mamy. Jesteśmy więźniami przeszłości, więźniami tamtych zwycięstw.

_ Solidarność _ to idea, ruch. Jest potrzebna w każdym państwie w Europie i na świecie. A solidarność to nic innego tylko: jak nie możesz ponieść jakiegoś ciężaru, to zaproś do pomocy tylu abyś mógł go unieść. Czy nie ma takich ciężarów w Polsce i na świecie do podnoszenia? Są! Tylko, że obecna _ Solidarność _ przeszkadza takiej solidarności.

Zresztą, ze związku została resztówka, jakieś pół miliona. Sztandary ma i mówi, że ona jest _ Solidarność _. Ale do nich mało kto przyjdzie. To przeszkadza w budowaniu nowości.

Wolność musimy umiejscawiać. Wolność dla Indianina to zdjąć majtki i z powrotem wskoczyć do buszu, ja takiej nie chcę, bo mnie komary zjedzą. Dla nas kiedyś wolnością było posiadanie tego, co miał Francuz, Niemiec.

Wolność składa się z trzech elementów, podobnie jak demokracja. Jedno - to jak prawo pozwala być wolnym, drugie - czy i jak korzysta się z tego prawa, a trzecie to książeczka czekowa w skali masowej. To się składa na wolność i demokrację. Współczesność może dawać wolność, jeżeli się wie, jak z niej skorzystać.

Oczywiście, zwłaszcza za tym, jak miałem 17 lat. Pierwsze pocałunki i dziewczyny, no to wspominam, ale nic poza tym.

Wie pan, każdy tęskni za czym innym i ma do tego prawo. Ja też tęsknię za PRL-em, ale żebym miał 20 lat, bo wtedy miałem. A teraz, cholera, w tym systemie nie mam.