Pogrzeb Vaclava Havla. Przyjechał Clinton, a Komorowski nie

Aktualizacja: 18.32

Ceremonię, rozpoczętą biciem dzwonów i minutą ciszy, uświetniło Requiem Antonina Dworzaka. Okryta czeską flagą państwową trumna ze zmarłym stała przed ołtarzem. Obok ustawiono jego portret przepasany kirem.

W pierwszych ławach gotyckiej katedry zasiedli wdowa po zmarłym przywódcy Dagmar, jej córka z pierwszego małżeństwa Nina, a obok nich czeski prezydent Vaclav Klaus z małżonką Livią. Dalej miejsca zajęli reprezentanci władz, zagraniczne delegacje, a na końcu - przyjaciele i bliscy z czasów opozycji i obecnych.

Na początku uroczystej mszy legat papieski i dawny nuncjusz apostolski w Pradze, kardynał Giovanni Coppa odczytał specjalny list Benedykta XVI. Papież podkreślił odwagę, z jaką Havel bronił praw człowieka. - _ Oddaję hołd jego wizjonerskiemu przywództwu, dzięki któremu powstała nowa konstrukcja polityczna i demokratyczna państwa, po upadku poprzedniego reżimu. Składam podziękowania Bogu za wolność, którą obecnie cieszą się ludzie w Republice Czeskiej _ - napisał.

Również prymas Duka w swym kazaniu podziękował zmarłemu za wolność przeniesioną Czechom. - _ Jestem wdzięczny za chwile w więzieniu wtedy i za wolność tu i teraz _ - powiedział. Przypomniał, jak wraz z Havlem w komunistycznym więzieniu grał w szachy oraz jego późniejsze powitanie na Praskim Zamku i w katedrze św. Wita już jako prezydenta.

_ - Mówiłeś, że miłość musi zwyciężyć nad nienawiścią. Prawda i miłość były dążeniem twojego serca _ - podkreślił hierarcha. Zaznaczył, że Havel miał odwagę patrzeć pozytywnie w przyszłość i choć doznał krzywd od totalitarnych rządów, nie pałał żądzą odwetu.

Duka zacytował także słowa, którymi Havel w 1990 roku przywitał w Czechosłowacji papieża Jana Pawła II: _ Nie wiem, czy wiem, co to jest cud, ale cudem jest to, że jesteś tu dzisiaj _.

Następca Havla na Praskim Zamku, Vaclav Klaus, odniósł się do wartości, o które walczył jego poprzednik. Jak podkreślił, z Havlem _ nie odchodzi myśl, iż wolność to wartość, dla której warto ponosić ofiary. O prawdę, jeżeli człowiek jest do niej przekonany, jest sens walczyć, nawet podejmując ryzyko osobiste. Nie odchodzi myśl, że łatwo jest stracić wolność, kiedy nie troszczymy się o nią dostatecznie _ - mówił czeski prezydent, wspominając słowa swojego poprzednika.

_ - Nie odchodzi myśl, że słowo ma niezmierną wagę - potrafi zabijać i leczyć, potrafi szkodzić i pomóc, potrafi zmieniać świat. Nie odchodzi myśl, iż mniejszościowe poglądy nie są zawsze niesłuszne i że musimy o nich dyskutować _ - dodał.

Zamiast Komorowskiego, Wałęsa i Borusewicz

Przemawiający po nim czeski minister spraw zagranicznych Karel Schwarzenberg, bliski przyjaciel Havla od lat 60., a potem szef jego kancelarii, zwrócił uwagę, że w katedrze brakuje mu wielu osób. - _ Nie tylko tych, którzy ubiegli Vaclava Havla, ale także tych, których protokół nie zna. Tych, którzy wspierali go w czasach (komunistycznego) reżimu, i tych, którzy wsparli go w późniejszych latach wolności _ - zauważył. Mówił też, że dla Havla ważna była miłość, bo tylko ona pozwala słuchać prawdy o drugim człowieku.

_ - Z Havlowych słów o miłości wielu się wyśmiewało. A mimo to są one fundamentem ludzkiej walki. W tej walce nigdy nie możemy się poddać. Za prawdę i miłość będziemy nadal walczyć, nie przestaniemy. Może Pan na nas polegać _ - dodał Schwarzenberg, spoglądając na trumnę.

Następnie zmarłego wspomniała urodzona w Czechach dawna szefowa amerykańskiej dyplomacji i przyjaciółka Havla, Madeleine Albright. - _ Wolność cenił nie jako cel w sam w sobie, ale środek, za pomocą którego osiągniemy to, że prawda zwycięży. Mało kto był Czechem bardziej od Havla _ - podkreśliła, odnosząc się do słów widniejących na sztandarze prezydenta Czech, a wypowiedzianych po raz pierwszy przez czeskiego reformatora Kościoła, Jana Husa (1370-1415).

Po jej słowach praską katedrę wypełnił chorał św. Wacława, narodowy hymn kościelny i pieśń średniowiecznego rycerstwa. Do śpiewu włączyło się wielu ludzi na Placu Hradczańskim i dziedzińcu Praskiego Zamku.

Na drugiej stronie dowiesz się, co o Vaclavie Havlu powiedział Lech Wałęsa.

Ostatnią część mszy żałobnej poprowadził praski biskup pomocniczy Vaclav Maly. - _ Z wiarą pomodliliśmy się za naszego brata Vaclava i teraz się z nim żegnamy. Jesteśmy smutni, płaczemy, ale nie tak jak ci, którzy nie mają nadziei _ - zaznaczył.

Po tym jak w świątyni zabrzmiał czeski hymn państwowy, z sąsiadującego z Hradczanami wzgórza Petrzińskiego oddano 21 salw armatnich. W katedrze św. Wita znów zabiły dzwony.

Kiedy trumnę z ciałem prezydenta żołnierze wynieśli przez Złotą Bramę do karawanu, zgromadzone tam tłumy prażan oddały mu hołd oklaskami. Z Hradczan kondukt pojechał do krematorium na Strasznicach, gdzie w sali obrzędowej w czasie prywatnej ceremonii pożegnają się z nim bliscy.

We mszy wzięli udział liczni szefowie państw i rządów, w tym z Francji - Nicolas Sarkozy i Niemiec - Christian Wulff. Była szefowa amerykańskiej dyplomacji Hillary Clinton wraz z mężem, byłym prezydentem USA Billem Clintonem, szef Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso i przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek. Polskę reprezentowali marszałek Senatu Bogdan Borusewicz i - jako przedstawiciel prezydenta Bronisława Komorowskiego - były prezydent Lech Wałęsa. W imieniu rządu był minister kultury Bogdan Zdrojewski. W polskiej delegacji był też Tadeusz Mazowiecki.

W rozmowie z polskimi dziennikarzami Lech Wałęsa powiedział, że Vaclav Havel był człowiekiem, który doskonale poradził sobie ze wszystkimi trudnościami. Były polski prezydent powiedział, że były czeski prezydent byłby niewątpliwym autorytetem w dzisiejszych dyskusjach nad kształtem Europy. - _ Havel miał coś takiego jak dobre wybieranie z różnych dyskusji i z różnych propozycji, trafne wybieranie dobrych pomysłów. W tym momencie byłby bardzo potrzebny, kiedy właśnie dyskutujemy, jak ma wyglądać Europa, jak ma wyglądać kryzys, jak z tego wyjść _ - stwierdził Lech Wałęsa.

(Źródło: IAR)

Jak dodał, w dzisiejszym świecie brakuje tego typu osobowości jak Vaclav Havel. - _ Jest zapotrzebowanie na podobnych ludzi. Stąd tęsknota, stąd ubolewania, stąd szkoda, że tacy ludzie odchodzą. Ale jako ludzie wiary musimy sobie zdawać sprawę, że może po tamtej stronie sa takie wielkie potrzeby _ - ocenił były polski prezydent.

Rodzinną ceremonię pogrzebową Havla zaplanowano na przyszły tydzień. Ma w niej uczestniczyć wyłącznie najbliższa rodzina zmarłego. Pochówek Havla nastąpi dopiero po świętach na Cmentarzu Vinohradzkim. Urna spocznie w grobie rodzinnym obok jego pierwszej żony - Olgi i rodziców.