Biała (PAP) - Bielska Gmina Żydowska odzyskała budynek przedwojennej siedziby zarządu gminy w Cieszynie. Otrzyma też działki w zamian za należący obecnie do samorządu teren pod zniszczoną przez Niemców synagogą - dowiedziała się w środę PAP od szefowej Gminy Żydowskiej (GŻ) Doroty Wiewióry.
Do porozumienia w tej sprawie doszło w Warszawie przed komisją regulacyjną do spraw gmin żydowskich.
Szefowa GŻ powiedziała, że obecnie w budynku po dawnej gminie znajdują się mieszkania. Na terenie, gdzie stała synagoga, mieści się z kolei boisko szkolne. "Ugoda jest już spisana. Działki zostaną przekazane w przeszłym roku" - powiedziała Dorota Wiewióra.
W komisji regulacyjnej toczy się jeszcze sprawa terenu po zniszczonej przez Niemców synagodze ortodoksyjnego stowarzyszenia "Machsike Hadas". Obecnie należy on do Skarbu Państwa.
Pierwsze informacje na temat Żydów w Cieszynie pochodzą z I połowy XVI wieku. Przed II wojną światową Żydzi stanowili ok. 10 proc. mieszkańców tego miasta.
Synagoga główna powstała w 1838 roku, została rozbudowana w 1878 roku. W 1880 i 1906 świątynię odwiedził cesarz Franciszek Józef I. Niemcy spalili ją 13 września 1939 roku.
Zarząd gminy żydowskiej mieścił się w budynku położonym vis a vis tej synagogi. Ortodoksyjna synagoga stowarzyszenia "Machsike Hadas" została wzniesiona w 1912 roku. Była trzykondygnacyjnym budynkiem o dwuspadowym dachu. Niemcy spalili ją już 2 września 1939 roku.
Zasady zwrotu nieruchomości Gminom Żydowskim zawiera ustawa o uregulowaniu stosunków między państwem a istniejącymi Gminami Żydowskimi w Polsce z 1997 roku.
Ustawa przewidują możliwość wszczęcia - na wniosek istniejącej dziś Gminy Żydowskiej lub Związku Gmin Żydowskich - postępowania zmierzającego do zwrotu gminie przejętych przez państwo nieruchomości, które w dniu 1 września 1939 roku (na ziemiach należących wtedy do Niemiec - w dniu 30 września 1933 roku) były własnością gmin żydowskich lub innych wyznaniowych żydowskich osób prawnych.
Sprawy sporne negocjuje komisja regulacyjna do spraw gmin żydowskich, która składa się z przedstawicieli rządu i gmin żydowskich.
Bielska Gmina Wyznaniowa Żydowska dotychczas odzyskała już parę obiektów na Podbeskidziu. Wszelkie wpływy związane z majątkiem bielska Gmina Wyznaniowa Żydowska przeznacza na remonty zachowanych pamiątek po Żydach na Podbeskidziu, upamiętnienie miejsc związanych z tą społecznością, a także pomoc dla najstarszych członków. Zrzesza parudziesięciu członków.(PAP)
szf/ abr/ jbr/
