Wiele krajów chce zostać członkami CERN. Mamy 60 lat, ale wciąż jesteśmy atrakcyjni - powiedział w sobotę w Centrum Nauki Kopernik podczas inauguracji obchodów 60-lecia CERN - Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych - jej dyrektor generalny, prof. Rolf Dieter Heuer.
Prof. Heuer podczas wystąpienia przypomniał, że CERN, czyli Europejską Organizację Badań Jądrowych, założono w 1954 roku i miała ona zjednoczyć środowiska naukowe Europy. Mottem CERN jest "Nauka dla pokoju" ("Science for peace").
Dyrektor generalny CERN zaznaczył, że wśród krajów, które chcą wspólnie prowadzić badania w ramach Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych, jest np. Izrael (najmłodszy członek CERN), a także Turcja, Pakistan i Cypr (te kraje ubiegają się o uzyskanie statusu członka). "Jednoczymy ludzi z krajów, które zazwyczaj ze sobą nie rozmawiają na przyjacielskiej stopie" - zaznaczył prof. Heuer.
O pokojowej roli CERN wspomniała też obecna na obchodach 60-lecia minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska. "CERN jest symbolem międzynarodowej współpracy, ale i symbolem połączenia naukowców ponad wszelkimi podziałami politycznymi, o czym warto pamiętać szczególnie w tym roku, kiedy będziemy obchodzić 25-lecie Okrągłego Stołu" - stwierdziła szefowa resortu nauki.
CERN to największy i najważniejszy na świecie ośrodek badawczy dla fizyki cząstek. Bada się tam między innymi zjawiska, do których dojść mogło tuż po Wielkim Wybuchu. ""Nikt inny nie zbliżył się do początku Wszechświata bardziej niż my w Wielkim Zderzaczu Hadronów" - podkreślił prof. Heuer. Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) to najpotężniejszy akcelerator cząstek elementarnych na świecie.
Dzięki LHC możliwe było odkrycie poszukiwanej od dekad cząstki elementarnej - tzw. bozonu Higgsa. Prof. Heuer wyjaśnił, że naukowcy próbowali wyjaśnić, dlaczego cząstki elementarne mają masę. "Gdyby były bezmasowe, przelatywałyby przez Wszechświat z prędkością światła" - mówił. Wyjaśniał, że opracowana 50 lat teoria zakładała, że Wszechświat wypełnia specyficzny rodzaj pola, a cząstki poprzez kontakt z tym polem nabierają masy.
Badacz porównał to pole do pokoju wypełnionego dziennikarzami. Kiedy przez pokój przechodzi ktoś nieznany, dziennikarze nie utrudniają mu ruchu i osoba taka poruszać się może zwykłym tempem, nie zwalniając. Tak dzieje się w przypadku cząstki bez masy. Jeśli jednak do pokoju wejdzie ktoś sławny, dziennikarze stłoczą się wokół niego i spowolnią jego ruch po pokoju. Tak dzieje się w przypadku cząstek posiadających masę. Heuer dodał, że cząstka Higgsa jest jak plotka wyszeptana w pokoju z dziennikarzami. Sprawi ona, że dziennikarze zgromadzą się, aby dowiedzieć się, czego ona dotyczy.
W CERN wypracowane zostały podstawy technologii WWW, które ułatwić miały komunikację między ośrodkami naukowymi. Kiedy w 1993 r. opublikowano specyfikację WWW, na świecie były dostępne inne systemy wymiany informacji za pośrednictwem sieci Internet, ale dopiero darmowe udostępnienie nowej technologii przez CERN spowodowało, że masowo powstawać zaczęły serwery, na których umieszczano informacje.
W Polsce obchody jubileuszu 60-lecia CERN organizowane są przez Centrum Nauki Kopernik, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polskie Konsorcjum Fizyki Cząstek. W CNK z okazji sześćdziesięciolecia CERN 8 lutego udostępniono nowy eksponat - interaktywny tunel, symulujący działanie Wielkiego Zderzacza Hadronów. Można w nim zagrać w protonowy futbol i zobaczyć własne odbicie w polu Higgsa. Wstęp w ramach biletu do CNK. (PAP)
lt/ gma/
