Średnia wieku polskich nauczycieli to 40,6 lat; zdecydowana większość z nich (80,6 proc.) to kobiety, prawie wszyscy (97 proc.) mają wykształcenie wyższe - wynika z raportu Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli (CODN).
Został on przygotowany w oparciu o dane zebrane w roku szkolnym 2008-2009 przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Obecna średnia wieku nauczycieli jest niższa w stosunku do średniej z ubiegłego roku, kiedy to wynosiła 41,2 lata.
Najliczniejsza grupa nauczycieli - ponad 255 tys. osób - mieści się w przedziale wiekowym 37-47 lat. Stanowią oni 38,8 proc. całej grupy nauczycieli.
Wśród nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących największą liczebnie grupę - 106 tys. osób, czyli 26,6 proc. ogółu nauczycieli) stanowią osoby w wieku 40-46 lat. Wśród nauczycieli przedmiotów zawodowych są dwie grupy o wysokiej liczebności: 50-55 lat i 29-33 lata, stanowią oni łącznie 35,5 proc. wszystkich uczących przedmiotów zawodowych.
Po przekroczeniu wieku 55 lat liczba uczących nauczycieli szybko maleje. Jak czytamy w raporcie, "jest to w dużym stopniu związane z odejściem sporej grupy nauczycieli na emeryturę w wyniku uzyskania uprawnień emerytalnych. Jednocześnie znaczna grupa nauczycieli na emeryturze i w zaawansowanym wieku jest nadal aktywna zawodowo".
W roku szkolnym 2008-2009 w szkołach i placówkach oświatowych uczyło 863 nauczycieli powyżej 70. roku życia. Wśród grupy najstarszych nauczycieli 319 osób stanowią nauczyciele przedmiotów zawodowych. 41 nauczycieli czynnych nadal zawodowo, w tym 17 nauczycieli przedmiotów zawodowych, to osoby w wieku 80 lat i więcej. Rekordzista ma 89 lat.
W porównaniu z ubiegłym rokiem w roku szkolnym 2008-2009 wzrósł udział kobiet nauczycielek o 0,2 pkt proc., o tyle samo zmniejszył się udział nauczycieli płci męskiej.
Największy odsetek nauczycieli mężczyzn jest w woj. podkarpackim - 23,5 proc. oraz lubuskim - 21 proc. Najwięcej procentowo kobiet uczy w woj. mazowieckim - stanowią 83,1 proc. ogółu nauczycieli na tym terenie oraz w śląskim - 82,3 proc.
658 tys. nauczycieli, czyli 97 proc. ma wykształcenie wyższe; wykształcenie na poziomie kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium języków obcych - 0,55 proc.; na poziomie studium nauczycielskiego lub studium wychowania przedszkolnego - 1,3 proc., a wykształcenie średnie - 1,15 proc.
3840 nauczycieli ma tytuł doktora lub doktora habilitowanego. Najwięcej z nich to nauczyciele: polskiego - 441 osób, historii - 362, angielskiego - 277. Na następnych miejscach znaleźli się nauczyciele: chemii, fizyki i matematyki.
98,65 proc. nauczycieli ma przygotowanie pedagogiczne wymagane do pracy w szkole.
Nauczyciele uczący przedmiotów ogólnokształcących stanowią 79,45 proc. ogółu nauczycieli. Najwięcej jest wśród nich nauczycieli uczących przedmiotów o dużej liczbie godzin w planach nauczania. Należy do nich kształcenie zintegrowane (nauka w klasach I-III szkoły podstawowej), język polski, wychowanie fizyczne , matematyka i język angielski.
Najbardziej brakuje nauczycieli specjalistów w nauczaniu takich przedmiotów jak: plastyka, technika, muzyka, historia i społeczeństwo oraz wychowanie do życia w rodzinie. Więcej nauczycieli w stosunku do potrzeb ma przygotowanie do uczenia kształcenia zintegrowanego, informatyki i języka polskiego.
Nauczyciele uczący przedmiotów zawodowych stanowią 10,3 proc. ogółu nauczycieli. Najwięcej z nich uczy przedmiotów ekonomicznych i handlowych, mechanicznych i informatycznych; najmniej zaś - wikliniarstwa, hutnictwa i włókiennictwa.
9 proc. ogółu nauczycieli to bibliotekarze, pedagodzy i psycholodzy szkolni, logopedzi, rehabilitanci, a także doradcy metodyczni i zawodowi.
Największą grupę - 38,74 proc. - jeśli chodzi o stopień awansu zawodowego stanowią nauczyciele dyplomowani, czyli ci którzy osiągnęli stopień najwyższy. Niewiele mniejszą grupę - 33,84 proc. - stanowią nauczyciele mianowani. Nauczyciele kontraktowi to 19,4 proc. ogółu uczących, a nauczyciele stażyści, czyli rozpoczynający pracę w zawodzie - 5,25 proc. Nauczyciele bez stopnia awansu stanowią zaś 2,77 proc. ogółu.
Najwyższy udział procentowy nauczycieli dyplomowanych zanotowano w województwach: małopolskim - 47,64 proc. i warmińsko-mazurskim - 46,37 proc; najniższy zaś w dolnośląskim - 28,86 proc. i lubelskim - 30,73 proc. Nauczyciele stażyści mieli największe udziały w województwach: małopolskim, opolskim i zachodniopomorskim - w każdym około 5,6 proc., a najniższy w podlaskim - 4,57 proc.
Najwięcej - 42 proc. nauczycieli jest zatrudnionych przez mianowanie. 24,68 proc. ma umowy o pracę na czas nieokreślony, prawie tyle samo - 23,84 proc. ma umowy na czas określony. 4,96 proc. zatrudnionych jest na umowę zlecenie, a 2,88 proc. na umowę o dzieło.
81 proc. nauczycieli to nauczyciele zatrudnieni w pełnym wymiarze godzin (ich tygodniowy wymiar zajęć jest równy pełnemu etatowi lub przekracza go), 18,9 proc. to nauczyciele niepełnozatrudnieni (w tej grupie są zarówno pedagodzy mający kilka godzin lekcji w tygodniu, jak i tacy, którym do pełnego pensum brakuje godziny lub dwu). Najwięcej pełnozatrudnionych nauczycieli jest w woj. kujawsko-pomorskim (84,7 proc.) i warmińsko-mazurskim (83,9 proc.); najmniej w małopolskim (79,2 proc.), świętokrzyskim (79,5 proc.) i mazowieckim (79,8 proc.). (PAP)
dsr/ ls/ bk/
