Powstaje cykl dokumentów o nazwie "Przewodnik do Polaków". Realizujący te filmy reżyserzy, wśród nich nominowany do Oscara za "Królika po berlińsku" Bartek Konopka, opowiedzą m.in. o sukcesach polskich himalaistów oraz o obyczajach erotycznych Polaków.
Producentem cyklu jest Instytut Adama Mickiewicza. Jak tłumaczył w środowej rozmowie z PAP dyrektor Instytutu Paweł Potoroczyn, na serię pod hasłem "Przewodnik do Polaków" złoży się pięć filmów dokumentalnych.
Pierwszy z nich - "Beats of Freedom - Zew wolności", w reżyserii Wojciecha Słoty i Leszka Gnoińskiego - już powstał, był poświęcony muzyce w PRL, można było oglądać go w kinach (miał premierę w marcu 2010 r.). W "Beats of Freedom" wystąpili m.in.: Kazik Staszewski, Kora, Tomek Lipiński z grupy Tilt i Krzysztof Grabowski z Dezertera. Twórcy dokumentu, dotyczącego głównie lat 80., uważali, że dzięki muzyce rockowej młodzi ludzie w PRL odnaleźli własną przestrzeń wolności. "Beats of Freedom" zobaczyło w polskich kinach 52,5 tys. widzów.
Jak powiedział Potoroczyn, tematami czterech kolejnych dokumentów będą: sukcesy polskich himalaistów, które w latach 70. i 80. odbijały się szerokim echem na całym świecie, moda polska w czasach PRL, zabawki w PRL i obyczaje erotyczne Polaków w PRL.
Dokument o himalaistach ma wyreżyserować Jerzy Porębski. "Chcielibyśmy, by tytuł brzmiał: +Peaks of Freedom+, czyli +Szczyty wolności+. Jednym z narratorów w tym dokumencie będzie Reinhold Messner" - zapowiedział Potoroczyn.
Messner, włoski himalaista pochodzenia niemieckiego, jako pierwszy człowiek zdobył Koronę Himalajów: wszystkie 14 ośmiotysięczników. Jako drugi człowiek na świecie wszystkie 14 szczytów o wysokości powyżej 8 tys. m zdobył Polak Jerzy Kukuczka, zaliczany do ścisłego grona najwybitniejszych himalaistów XX wieku. Kukuczka zginął w 1989 r. podczas wejścia na Lhotse.
16 października 1978 r. Karol Wojtyła został wybrany na papieża. Tego samego dnia Wanda Rutkiewicz, jako trzecia kobieta i pierwsza Europejka, zdobyła Mount Everest. "Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko" - te słowa wypowiedział 10 czerwca 1979 r. Jan Paweł II. Podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny papież spotkał się z Wandą Rutkiewicz. Otrzymał od niej wówczas w darze kamień z Everestu.
Wspomnienie o himalaistach, ich walce z siłami przyrody i z własnymi słabościami, będzie pretekstem do opowieści o cechach Polaków. Himalaiści będą w filmie symbolem odwagi, braterstwa, solidarności, a przede wszystkim - niegasnącego pragnienia wolności. Dokument ma być pokazywany m.in. w telewizji i na festiwalach.
Twórcy filmu o polskiej modzie rozpoczną swoją opowieść już w latach 50., by następnie skupić się na kolejnych dekadach. W latach 70. na łamach francuskiego "Le Monde" oceniono, że Polki - mimo niedostatków w zaopatrzeniu sklepów - to najlepiej ubrane mieszkanki Europy - zwrócił uwagę Potoroczyn.
Autorzy kolejnego filmu będą m.in. zastanawiali się nad tym, czy brak dostępu dzieci w PRL do tak atrakcyjnych zabawek, jakie miały dzieci na Zachodzie, poskutkował wzrostem kreatywności u małych Polaków. "Pamiętajmy, jakie oryginalne pomysły miały wtedy polskie dzieci. Do wspaniałej zabawy wystarczył im zwykły kawałek gumy czy kamyk" - przypomniał Potoroczyn.
Scenariusz dokumentu o obyczajach erotycznych, który wyreżyseruje Bartek Konopka, dopiero powstaje. "Zastanowimy się nad tym, na ile libido Polaków, tłamszone peerelowską obyczajowością, wpływało w ludziach na pragnienie wolności - wyzwolenia się również w sferze obyczajowej" - tłumaczył PAP Konopka. Reżyser chciałby zacząć zdjęcia do dokumentu jeszcze w tym roku.
"By dobrze zrozumieć mechanizmy teraźniejszości, musimy znać naszą przeszłość" - podkreślił Potoroczyn. Cykl "Przewodnik do Polaków" ma być atrakcyjną formą uczenia polskiej historii - zaznaczył dyrektor IAM.(PAP)
jp/ hes/ gma/
