28 października 1918 roku powstała Czechosłowacja. W Czechach jest to uroczyście obchodzone święto państwowe, na Słowacji o rocznicy nikt nie pamięta.
"28 października powinien być świętem państwowym i na Słowacji. Sytuacja Słowaków po tej dacie zasadniczo się zmieniła; Czechosłowacja była dla Słowaków ich własnym państwem, podczas gdy w Austro-Węgrzech nie byli uznawani za naród" - uważa historyczka z Słowackiej Akademii Nauk Bohumila Ferenczuhova.
Słowacja stała się państwem wraz z powstaniem Czechosłowacji, bo wtedy po raz pierwszy ściśle wytyczono jej granice - dodała Ferenczuhova.
Słowacja dobrowolnie zrzeka się swojej najnowszej historii - twierdzi socjolog Miroslav Kusy. "Mecziar, który w 1993 roku kreował się na ojca założyciela państwa, podkreślał, iż powstanie niezależnej Słowacji zakończyło jej uzależnienie i podległość Czechom. To fałszywe i ideologiczne widzenie historii. Niestety, większość słowackich polityków utożsamia się z teorią Mecziara" - dodał Kusy.
Również socjolog Jan Bunczak uważa, iż Słowacy dobrowolnie pozbawiają się własnej historii. "Pozwoliliśmy sobie zabrać historię Austro-Węgier i dziś nikt nie obchodzi rocznicy powstania cesarstwa, Czechom oddaliśmy historię Czechosłowacji, tak jakby nigdy tu nie było Austro-Węgier, czy Czechosłowacji, ale zawsze Słowacja" - twierdzi Bunczak.
Według sondaży, większość Czechów i Słowaków jest zadowolona, że mieszka w własnym państwie, a nie w federacji. Bardziej zadowoleni są Czesi, niektórzy Słowacy narzekają, iż rynek zbytu zmniejszył się im z 15 do pięciu milionów klientów.
Trzynaście lat po rozpadzie Czechosłowacji w Czechach jest coraz mniej ludzi rozumiejących i mówiących po słowacku; nad Wełtawą i Morawą nie odbierane są słowackie stacje telewizyjne i radiowe, nie można kupić słowackiej prasy, a słowackie filmy są dubbingowane. Odwrotnie jest nad Dunajem i Wagiem; nawet w podstawowej ofercie telewizji kablowej jest kilka czeskich programów, dialogi w czeskich filmach nie są tłumaczone na słowacki i mniej wnikliwy obserwator może odnieść wrażenie, iż wspólne państwo Czechów i Słowaków nadal istnieje.
Czechosłowacja rozpadła się na dwa niezależne państwa 1 stycznia 1993 roku, trzy lata po aksamitnej rewolucji, kiedy to Czesi i Słowacy odrzucili komunizm.
Dariusz Wieczorek (PAP)
dar/ dmi/ ala/
