"Gdy rozum śpi" - taki tytuł nosi wystawa rysunków Andrzeja Krauzego z lat 1970-89, którą w czwartek otwarto w warszawskim Centrum Edukacyjnym IPN. Wśród 100 rysunków na wystawie znalazły się też te zatrzymane przez cenzurę, nigdy dotąd nie publikowane.
P.o. prezes IPN Franciszek Gryciuk powiedział otwierając wystawę, że uzmysławia ona współczesnym widzom, jak potężną bronią może być satyra.
"Ta wystawa to moja próba spojrzenia na siebie sprzed 40 lat. Znalazło się tutaj kilka prac, które nigdy nie były publikowane i wystawiane, bo zatrzymała je cenzura. Są także rysunki z okresu stanu wojennego, których zasięg był mniejszy, bo drukowane były tylko w prasie podziemnej i zachodniej. W tamtych czasach większość moich rysunków nie była publikowana. Można było je pokazać tylko podczas małych wystaw w klubach studenckich, a wiele z nich krążyło po prostu wśród znajomych" - wspominał Krauze podczas wernisażu.
"Miałem wątpliwości, czy prace sprzed 40 lat nie straciły na aktualności, ale przekonałem się, że nie. Wybór rysunków jest taki, że nie wszystkie odnoszą się do PRL-owskiej rzeczywistości, wiele z nich mówi o naturze Polaków" - zaznaczył rysownik. Niektóre wystawione prace zostały opatrzone przez autora wyjaśnieniami, wprowadzającymi w realia epoki, w której powstały.
Andrzej Krauze, urodzony w 1947 roku, absolwent warszawskiej ASP, w latach 1970-1977 współpracował ze "Szpilkami", a w latach 1974-1980 zamieszczał swoje rysunki w tygodniku "Kultura". Krauze stworzył satyryczną kronikę absurdów PRL-owskiej rzeczywistości i hipokryzji władzy.
"W rysunkach Krauzego +Peerland+ zaludniają faceci o skrofulicznych gębach, przysadzistych zadach, z rozcapierzonymi paluchami, ubrani w przyduże paltoty (...). PRL Krauzego to kraj panoszącego się, siejącego strach chama, który ma nad sobą Starszego Brata urzędującego na Kremlu" - napisał we wstępie do katalogu wystawy prof. Andrzej Paczkowski.
Od 1979 roku Krauze mieszka w Londynie. Publikował m.in. w "The Times", "The Observer", "The New York Times", jest jednym z głównych rysowników "Guardiana". Od 2001 roku swoje "felietony rysunkowe", jak określa swoje prace Krauze, zamieszcza też w "Rzeczpospolitej".
Wystawa będzie czynna w warszawskim IPN do końca czerwca, potem odwiedzi inne polskie miasta. (PAP)
aszw/ hes/ jra/
