Samorządy zrzeszone w Górnośląskim Związku Metropolitalnym wciąż liczą na terminowe przeprowadzenie projektu, w ramach którego w aglomeracji katowickiej ma powstać jedna lub dwie spalarnie odpadów. Wobec znacznych już opóźnień, nadal jednak grozi im utrata ponad 500 mln zł unijnego dofinansowania.
Jak poinformował PAP w poniedziałek rzecznik GZM Krzysztof Krzemiński, w ostatnich dniach wykonawca dokumentacji przedprojektowej spalarni zadeklarował przygotowanie dokumentów w czasie o wiele krótszym niż wynika to z umowy. Umożliwiłoby to złożenie wniosku o dofinansowanie inwestycji ze środków unijnych do końca czerwca 2010 r. i oddalenie groźby utraty unijnych pieniędzy.
W ostatnich miesiącach o dużym prawdopodobieństwie utraty ok. 592 mln zł unijnego dofinansowania projektu budowy spalarni informowały lokalne media. Wynika to przede wszystkim z opóźnień powstałych przy praktycznie wszystkich etapach przetargu na wykonawcę dokumentacji przedprojektowej.
Projekt GZM utrzymuje się na razie na liście projektów kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, który przewiduje budowę w całej Polsce 10 spalarni odpadów komunalnych. Koszt budowy spalarni w aglomeracji katowickiej określono na 1,081 mld zł, przy wkładzie własnym samorządów 489 mln zł.
Zgodnie z ustaleniami z resortem środowiska z października 2008 r., GZM powinien złożyć wniosek do marca 2010 r. i zrealizować projekt w latach 2012-2014. W sierpniu ub.r., wobec opóźnień projektu, resort zapytał GZM o ocenę szans złożenia wniosku o dofinansowanie do końca czerwca 2010 r., którą uznał za najpóźniejszą dla zakończenia budowy spalarni do końca 2015 r.
Już wówczas opóźnienie przetargu na dokumentację przedprojektową było znaczne, co wynikało - jak tłumaczył GZM - m.in. ze starannego przygotowania przetargu, zagubienia dokumentów przez Urząd Zamówień Publicznych oraz odwołań przegranych oferentów. GZM zainteresował się więc propozycją resortu, by dofinansowaniem UE (do 80 mln zł) w tej perspektywie finansowej objąć tylko wykonanie pełnej dokumentacji przedsięwzięcia.
Oznaczałoby to przesunięcie etapów wyłonienia wykonawcy i samej budowy spalarni do kolejnego okresu programowania unijnych funduszy. Ponieważ jednak nie wiadomo, czy zostaną w nim uwzględnione środki na podobne przedsięwzięcia, należałoby liczyć się z utratą możliwości takiego finansowania inwestycji.
Po ostatecznym wyłonieniu wykonawcy dokumentacji przedprojektowej (za 2,14 mln zł wykona ją konsorcjum firm Socotec Polska i Południe II) i oddaleniu skarg sądowych przegranych oferentów w październiku ub.r., GZM zaproponował resortowi środowiska złożenie wniosku o dofinansowanie - zgodnie z terminem określonym wykonawcy dokumentacji - w marcu 2011 r.
Jak zaznaczył w poniedziałek Krzemiński, podczas późniejszych rozmów z wykonawcą dokumentacji konsorcjum zadeklarowało jednak skrócenie czasu jej wykonania z lutego 2011 r. do końca czerwca 2010 r. Umożliwiłoby to złożenie wniosku o unijne dofinansowanie w terminie.
W ramach przygotowań dokumentacji przedprojektowej wykonawca przedstawi m.in.: studium wykonalności budowy systemu gospodarki odpadami wykorzystującego spalarnie, analizę lokalizacyjną ich budowy, analizę składu odpadów, które trafiałyby do spalarni oraz ocenę ich oddziaływania na środowisko.
Wykonawca przeanalizuje też m.in., czy aglomeracja katowicka potrzebuje dwóch, czy może jednej spalarni. Na tej podstawie wskaże najlepsze propozycje spośród przygotowanych przez śląskie samorządy ośmiu alternatywnych miejsc pod budowę spalarni.
Pod uwagę brane są m.in. po dwa miejsca w Rudzie Śląskiej i Sosnowcu, po jednym - w Katowicach, Zabrzu, Dąbrowie Górniczej oraz Mysłowicach. Na tym etapie projektu nie zapadnie ostateczna decyzja o lokalizacji. Zanim to nastąpi, m.in. przeprowadzone zostaną konsultacje społeczne.
Na potrzebę budowy w woj. śląskim spalarni odpadów wskazują dane, zgodnie z którymi z powstających co roku ok. 1,56 mln ton odpadów komunalnych ok. połowa podlega biodegradacji. Zgodnie z prawem krajowym i unijnym, ich składowanie w nieprzetworzonej formie powinno być ograniczane, a w 2013 r. zostanie zakazane.
Obecnie z tej ilości zagospodarowanych zostaje - poprzez przeróbkę mechaniczno-biologiczną i kompostowanie - ok. 140 tys. ton. Wiadomo, że dwie nowoczesne spalarnie - które pozwalają m.in. na 90 proc. redukcję trafiających do nich odpadów - zagospodarowałyby dalsze ok. 450 tys. ton odpadów z terenu woj. śląskiego.
Dlatego zrzeszone w GZM samorządy 14 śląskich i zagłębiowskich miast zadeklarowały w 2008 r. wspólną budowę systemu gospodarki odpadami, w skład którego wejdą m.in. spalarnie. Biorąc pod uwagę brak czasu (spalarnie mają być gotowe do końca 2015 r.), samorządy zdecydowały, by nie budować ich w standardowym trybie, lecz według szybszej formuły "projektuj i buduj". (PAP)
mtb/ pad/ mow/
