Helsińska Fundacja Praw Człowieka powiadomiła Sekretarza Generalnego Rady Europy, Terry'ego Davisa i Przewodniczącego Komisji Europejskiej, José Manuela Barroso o sprawie dziewięciorga sędziów, których powołania odmówił w zeszłym roku prezydent Lech Kaczyński.
"Decyzja Prezydenta RP o odmowie powołania może być odebrana przez urzędujących już sędziów, jak i przyszłych kandydatów na stanowiska sędziowskie, jako znak, że ich kariera zawodowa może być poddana politycznym wpływom. Stanowi to poważne zagrożenie dla fundamentalnej zasady trójpodziału władzy. Sprawiedliwy i przejrzysty proces nominacji sędziów jest bowiem podstawową gwarancją dla niezależności władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawa" - napisała Fundacja w listach, które otrzymała we wtorek PAP.
W opinii Fundacji, problem nominacji sędziowskich w Polsce to nie tylko wewnętrzna sprawa kraju, bo powinno się nim zainteresować także na szczeblu europejskim. "Poprzez akcesję Polski do UE polscy sędziowie stali się również sędziami UE - mają bowiem obowiązek stosować prawo wspólnotowe w swoich decyzjach. W związku z tym także w interesie UE leży ochrona sędziów przed wszelkimi potencjalnymi wpływami egzekutywy" - pisze Fundacja.
Informacja zastępcy szefa Kancelarii Prezydenta Roberta Draby z 2 sierpnia zeszłego roku, że Lech Kaczyński "nie skorzystał z prawa" powołania 9 sędziów, nie miała precedensu. W piśmie nie było też żadnego uzasadnienia i do dziś nie jest jasne, jaką formułą prawną jest tu postanowienie prezydenta i czy można je zaskarżyć do sądu powszechnego lub administracyjnego.
Stowarzyszenie Sędziów Orzekających "Iustitia" oraz Rzecznik Praw Obywatelskich zwracali się do prezydenta o wyjaśnienie sprawy. KRS popierała te wnioski. Pomoc prawną dla sędziów deklarowała Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Ten temat stanie prawdopodobnie na planowanym na środę spotkaniu prezydenta z KRS.
Wśród osób, którym prezydent odmówił nominacji, było 4 sędziów sądów rejonowych, którzy ubiegali się o stanowisko w sądzie okręgowym oraz pięciu asesorów sądowych, ubiegających się o nominację na stanowisko sędziego sądu rejonowego. Wszyscy pozytywnie przeszli procedurę nominacji w KRS, a na odpowiedź z kancelarii Prezydenta RP czekali prawie dwa lata.
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zostały złożone w imieniu sędziów skargi na niezgodność z prawem aktu Prezydenta RP. Do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęły skargi konstytucyjne podnoszące niezgodność z Konstytucją przepisów Prawa o ustroju sądów powszechnych regulujących tryb powoływania sędziów.
Krajowa Rada Sądownictwa zwróciła się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z prośbą o złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o rozsądzenie tzw. sporu kompetencyjnego pomiędzy prezydentem a KRS w kwestii powoływania sędziów.
Dopiero w połowie stycznia Prezydent RP zdecydował się na opublikowanie w Monitorze Polskim listy niepowołanych sędziów. Wcześniej prezydent nie ogłaszał tej informacji publicznie, co było podstawą do wnoszenia przez sędziów skargi na bezczynność organu. (PAP)
wkt/ wkr/ woj/
