Mszą w jasnogórskiej Kaplicy Matki Bożej, podczas której zabrzmiało prawykonanie utworu Józefa Elsnera Msza op. 22 na chór męski i zespół instrumentów dętych, liturgicznie zainaugurowano w niedzielę 20. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej "Gaude Mater".
Ideą tygodniowego festiwalu jest zbliżenie kultur i religii poprzez prezentację muzyki różnych wyznań. Hasło tegorocznej imprezy to "Ars Sacra - Dialog Kultur". Jej pierwszym i największym wydarzeniem był w piątek koncert Bobby'ego McFerrina i Morphing Vienna Chamber Orchestra w częstochowskiej archikatedrze.
Do czwartku w Częstochowie zaplanowano łącznie blisko 30 imprez - koncertów, wystaw, spektakli, wykładów. Honorowym patronem imprezy miał być prezydent Lech Kaczyński. To właśnie w jego intencji - a także wszystkich ofiar katastrofy pod Smoleńskiem - odprawiona została niedzielna msza na Jasnej Górze, będąca zarazem liturgiczną inauguracją festiwalu.
Ze względu na szczególne okoliczności, w oprawie mszy znalazły się - prócz Mszy op. 22 Józefa Elsnera, m.in. Missa brevis pro Defunctis prof. Stanisława Moryty, a także Regina Caeli Mariana Sawy. Wszystkie utwory wykonał chór Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz zespół instrumentów dętych Polskiego Radia.
Niedzielnej mszy przewodniczył przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik. W homilii duszpasterz środowisk twórczych w Częstochowie ks. Piotr Zaborski nawiązał do hasła tegorocznej edycji imprezy. Mówił, że dialog kultur wymaga otwarcia na drugiego człowieka, a gdy wiele środków komunikacji zawodzi, zostaje muzyka.
"+Od muzyki do drugiego człowieka krótka droga. () Od muzyki do Boga jeszcze krótsza+" - cytował anonimowego autora ks. Zaborski. "Muzyka sakralna to muzyka, która ma otwierać na Boga, która ma pomagać wchodzić w relacje z Panem Bogiem, która ma być pięknem, uczyć medytacji, uwrażliwiać na piękno" - podkreślił.
Przypomniał, że w odczuciu Benedykta XVI istotą muzyki sakralnej jest przede wszystkim piękno, które pozwala ludziom poznawać wspaniałość, piękno i miłość samego Boga. Zwrócił też uwagę, że w okresie żałoby narodowej prezentowano arcydzieła, które na co dzień trudno usłyszeć. Wiele z nich wykonywano m.in. podczas dotychczasowych edycji festiwalu.
Tegoroczna, jubileuszowa edycja "Gaude Mater" ma program bogatszy niż w minionych latach, a budżet - m.in. dzięki unijnej dotacji - trzykrotnie większy. Podczas festiwalu wykonywana jest muzyka wielu kultur, związana z różnymi religiami.
Po raz pierwszy w Polsce w piątek wystąpił zespół Rozaneh z Iranu z poezją perskich mistyków; będzie też mistyczna muzyka muzułmańska syryjsko-tureckiej grupy Ensemble "Al-Kindi", a także taniec derwiszy z Aleppo. Zabrzmi muzyka średniowiecza, synagogalna (znakomitego kantora z USA - Josepha Malovanego) i afrykańska.
Wśród wydarzeń znalazły się m.in. odwołania do 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. Słynnemu kompozytorowi m.in. poświęcono spektakl muzyczny "Z fascynacji Chopinem" w reżyserii Katarzyny Deszcz. W przygotowywanej specjalnie na festiwal sztuce w sobotę wystąpił m.in. Zbigniew Zamachowski.
Wydarzeniem będzie plenerowe widowisko "Logos" - 3 maja na częstochowskim Placu Biegańskiego - pokazujące najważniejsze obrzędy religii monoteistycznych. W spektaklu Jerzego Bielunasa wystąpią m.in. Stanisława Celińska, Krzysztof Globisz, Robert Więckiewicz oraz artyści z Iranu, Izraela i Rosji, a skomponowaną przez Mateusza Pospieszalskiego muzykę wykona Orkiestra Filharmonii Częstochowskiej.
W finałowym koncercie 6 maja zabrzmi "Siedem bram Jerozolimy" Krzysztofa Pendereckiego, symfonia przygotowaną na zamówienie miasta świętującego trzytysięczną rocznicą powstania. Wystąpią m.in. Chór Polskiego Radia w Krakowie, Zespół Śpiewaków Miasta Katowice "Camerata Silesia" oraz Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach. Dyrygentem będzie sam autor dzieła.
Organizatorzy festiwalu zaplanowali szereg imprez towarzyszących, wśród nich m.in. Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Człowiek - Wiara - Kultura" i spotkania poświęcone kulturze celtyckiej, żydowskiej oraz indyjskiej. Koncerty odbywają się w kościołach i obiektach kulturalnych, m.in. w bazylice jasnogórskiej, kościele ewangelicko-augsburskim i Teatrze im. Adama Mickiewicza.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej "Gaude Mater", organizowany od 1991 r. pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Episkopatu Polski, jest jedną z największych imprez muzycznych o takim profilu w Polsce i jedną z największych w Europie. Festiwal wspiera młodych kompozytorów, organizując konkurs "Musica Sacra". (PAP)
mtb/ mab/ pz/
