Płynące przez miasta rzeki, zamiast przysparzać problemów, mają podnosić atrakcyjność miejskich przestrzeni - zakłada unijny projekt "Reuris", zainaugurowany w środę w Katowicach. Stolica woj. śląskiego oraz Bydgoszcz są wśród sześciu europejskich miast realizujących projekt.
Dzięki projektowi płynąca przez południowe dzielnice Katowic rzeka Ślepiotka oraz teren nad Kanałem Bydgoskim mają stać się przyjazne mieszkańcom. Będzie to możliwe dzięki kompleksowym działaniom, zmierzającym do rewitalizacji wybranych odcinków tych miejskich przestrzeni nadrzecznych.
"Projekt obejmuje zarówno przygotowanie strategii, jak i jej praktyczną realizację. Pierwszym etapem będzie planowanie z udziałem lokalnej społeczności i stworzenie projektu technicznego. Następny etap to inwestycja w dolinie rzecznej, monitorowanie jej efektów oraz opracowanie praktycznych zaleceń, nadających się do stosowania w wielu krajach" - wyjaśniła Sylwia Jarosławska-Sobór z Głównego Instytutu Górnictwa (GIG) w Katowicach.
W każdym z miast akcja pilotażowa dotyczy jednego lub kilku wybranych miejsc w dolinie rzecznej, np. poprawy ukształtowania koryta rzecznego i linii brzegowej, zagospodarowania 1-2- hektarowego fragmentu doliny, odtworzenia korytarza ekologicznego rzeki.
W Katowicach projekt ma przywrócić urok fragmentowi Ślepiotki, nazywanej przez miejscowych ekologów "katowicką Rospudą". Ta licząca 8 km długości rzeka bierze początek w lesie na granicy dwóch dzielnic Katowic: Ochojca i Murcek. Tuż przy granicy z Rudą Śląską wpada do Kłodnicy. W projekcie chodzi m.in. o wykorzystanie terenu nadrzecznego dla zwiększenia retencji oraz odtworzenie lokalnego korytarza ekologicznego.
W okresie PRL rzeczkę uregulowano, dewastując jej naturalne koryto. Ślepiotka została też silnie zanieczyszczona ściekami. Projekt zakłada, że rzeka będzie zrewitalizowana. Odtwarzane mają być jej meandry i starorzecza, mogą też powstać kaskady, co pozwoliłoby w przyszłości na nowo zarybić Ślepiotkę.
W Bydgoszczy planowane jest zagospodarowanie obszaru nad Kanałem Bydgoskim na odcinku między rondem Grunwaldzkim a pierwszą śluzą. Teren ten ma stać się miejscem rekreacji bydgoszczan. Aby tak się stało, trzeba zlikwidować głęboki wąwóz i ułatwić dostęp do wody mieszkańcom. Koncepcja zakłada przywrócenie tam zabytkowego założenia hydrotechnicznego, poprawę siedlisk ptaków i wzbogacenie nadwodnej szaty roślinnej.
W projekcie, którego liderem jest katowicki GIG, uczestniczy ośmiu partnerów, reprezentujących sześć regionów w trzech krajach. Polskę reprezentują Katowice i Bydgoszcz, Czechy - Pilzno i Brno, Niemcy - Stuttgart i Lipsk. Na polskie miasta przypada 1,25 mln euro z wynoszącego 3,4 mln euro budżetu programu; 2,8 mln euro z tej kwoty to środki unijne. "Reuris" to część programu współpracy międzyregionalnej "Central Europe".
Projekt "Reuris" powstał m.in. po to, by zmienić wizerunek rzek w miastach, dotąd postrzeganych raczej jako źródło problemów niż potencjalnych korzyści. Szczególnie w Europie środkowej powszechna jest degradacja miejskich rzek, mimo że tereny nadrzeczne mogą być kluczową dla miast otwartą strefą przestrzeni, o walorach przyrodniczo-krajobrazowych.
W czeskim Brnie projekt dotyczy Starej Ponavki - sztucznej odnogi rzeki, wokół której poprzemysłowy teren ma zmienić się w służący mieszkańcom "zielony korytarz". W Pilźnie tamtejsze rzeki Mze, Radbuza, Uhlava i Uslava mają stać się swoistym "biocentrum" śródmieścia. W niemieckim Stuttgarcie planowana jest renaturyzacja koryta rzecznego oraz poprzemysłowych terenów przyległych do rzeki Feuerbach, w Lipsku urok mają odzyskać rzeki i kanały na terenach, gdzie w przeszłości wydobywano węgiel brunatny. (PAP)
mab/ hes/ mow/
