Dokumentacja Naczelnego Dowództwa Niemieckich Sił Zbrojnych i Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych znalazła się m.in. na niemieckich mikrofilmach powstałych we wrześniu 1939 r., które trafiły w piątek do stołecznego Archiwum Akt Nowych.
181 rolek mikrofilmów, czyli ok. 5,5 km taśmy tzw. Mikrofilmów Aleksandryjskich zostało zakupionych przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych w USA. "Od jakiegoś już czasu prowadzimy szeroko zakrojoną akcję odzyskiwania i pozyskiwania archiwaliów. Przekazywane dziś materiały dotyczące głównie wybuchu II wojny i działań zbrojnych prowadzonych na terenie Polski, mają szansę w istotny sposób wzbogacić naszą wiedzę o tym okresie i stać się cennym źródłem wiedzy historycznej" - powiedziała podczas uroczystości zastępca naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych Barbara Berska.
Mikrofilmy Aleksandryjskie obejmują mikrofilmowe kopie dokumentów niemieckich (głównie III Rzeszy), które w końcu II wojny przejęli Amerykanie. Podczas blokady Berlina przerzucono je drogą lotniczą do Anglii, a później przewieziono do USA. W 1953 r. trafiły do Alexandrii koło Waszyngtonu (stąd nazwa), gdzie były opracowane i mikrofilmowane. Zbiór liczy ok. 75 tys. rolek mikrofilmów, do których sporządzone są przewodniki. W zbiorach w Polsce znajduje się ok. 24 tys. rolek, z czego ponad 7,6 tys. posiada Archiwum Akt Nowych.
Wśród przekazanych archiwaliów znalazła się licząca 17 rolek (ok. 20 tys. klatek) dokumentacja Naczelnego Dowództwa Niemieckich Sił Zbrojnych (Oberkommando der Wehrmachtu) - przede wszystkim oryginalne rozkazy, meldunki, mapy, szkice, wykresy i zestawienia. Częścią zbiorów są także liczące 31 rolek (ok. 35 tys. klatek) archiwa Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (Oberkommando des Heeres) - zawierające dokumentację Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych, poszczególnych oddziałów, zwłaszcza operacyjnego, kwatermistrzowskiego i rozpoznania. Są to głównie dzienniki bojowe tych oddziałów (Kriegstagebuecher) i załączniki do dzienników. Uzupełniają one wiedzę o przebiegu kampanii wrześniowej, planach agresji na Polskę i niemieckich informacjach na temat stanu polskiego przygotowania do działań zbrojnych.
Do pozyskanych archiwaliów należy również licząca 27 rolek (30 tys. klatek) dokumentacja korpusów armijnych i struktur dowodzenia szczebla operacyjnego, wytworzona przez II, V, VIII i XXII Korpus Armijny. Przekazano także liczące 103 rolki (ok. 130 tys. klatek) archiwa dywizji piechoty, zmotoryzowanych i pancernych. Dokumentacja wytworzona przez te struktury taktyczne uzupełnia brakujące dzienniki bojowe wydziałów operacyjnych. Dotyczy to załączników wytworzonych przez wydziały kwatermistrzowskie czy lekarzy dywizyjnych.
Zaprezentowano także pozyskane do zasobu Archiwum Akt Nowych oryginalne dokumenty oddziałów Armii Krajowej walczących w Powstaniu Warszawskim o Zamek Królewski, w tym wchodzących w skład Zgrupowania "Róg" - Batalionów "Bończa" i "Dzik".
Odbyła się również promocja książki Andrzeja Rumianka "Batalion Bończa - relacje z walk w Powstaniu na Starówce, Powiślu i Śródmieściu". To pierwsza publikacja poświęcona temu batalionowi napisana i opracowana przez walczącego w jego szeregach żołnierza. Autor przez kilkadziesiąt lat zbierał relacje, wspomnienia i fotografie opisujące walki na Starym Mieście, które zdecydował się także przekazać do Archiwum Akt Nowych.
"Ta publikacja jest ważnym elementem literatury historycznej dotyczącej Powstania tworzonej przez samych powstańców, która przedstawia wydarzenia z innej perspektywy niż wydawnictwa historyczne. Jest tam więcej emocji, indywidualnego spojrzenia przez pryzmat tamtych dni, nie ma takiego suchego badania jakie preferują historycy. To ciekawe źródło wiedzy o tamtym okresie" - powiedział PAP kierownik Oddziału Archiwów Społecznych Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak.
W uroczystości przekazania archiwaliów, która odbyła się w piątek na Zamku Królewskim w Warszawie uczestniczyli przedstawiciele środowiska żołnierzy Zgrupowania Armii Krajowej "Róg". (PAP)
akn/ abe/
