Monumentalne dzieło jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskich XX wieku Romana Maciejewskiego - Missa Pro Defunctis zabrzmi w piątek i sobotę w warszawskiej Filharmonii Narodowej podczas specjalnych koncertów dedykowanych Sue Ryder - Lady Ryder of Warsaw.
"Wybór utworu nie jest przypadkowy. W tym roku przypada 100 rocznica urodzin kompozytora i 10 rocznica śmierci Sue Ryder" - powiedziała PAP Joanna Chodor z Fundacji Sue Ryder. Jak mówiła, Maciejewskiego i brytyjską działaczkę charytatywną łączy znacznie więcej. "Roman Maciejewski swoje requiem - dzieło swego życia, które tworzył 15 lat, rozpoczął pisać za raz po wojnie w hołdzie jej ofiarom. Także wojna wywarła ogromny wpływ na Sue Ryder. To pod wpływem doświadczeń wojny i powojennych rozpoczęła ona działalność charytatywną" - zaznaczyła Chodor.
Susan Ryder (ur. 3 lipca 1923, zm. 2 listopada 2000) po wybuchu II wojny światowej, w wieku 16 lat, jako ochotniczka wstąpiła do pomocniczej służby wojskowej kobiet First Aid Nursing Yeomanry. Wkrótce została przeniesiona do polskiej sekcji w Kierownictwie Operacji Specjalnych, gdzie służyła do końca wojny. Jej zadaniem było zapewnienie opieki dla cichociemnych, odwoziła ich również na lotnisko, skąd wylatywali na swoje misje. W 1943 roku została wysłana do Tunezji, a później do Włoch.
Po wojnie Sue Ryder założyła fundację pomocy dla, jak sama to określała, zapomnianych sojuszników Anglii. Działała na terenach zachodniej Europy, począwszy od 1944 roku, postępując zaraz za linią frontu. Była świadkiem dramatycznych scen w wyzwalanych niemieckich obozach koncentracyjnych. Zajmowała się także pomocą dla tzw. displaced people - rzeszy przymusowych imigrantów, stłoczonych w obozach w Niemczech i Austrii zarządzanych przez UNRA. Wielu z tych ludzi było faktycznie bezpaństwowcami, bez możliwości powrotu do rodzinnego kraju, bez możliwości uzyskania innego obywatelstwa.
Sue Ryder Foundation zajęła się wznoszeniem tzw. Domów Sue Ryder - szpitali, hospicjów i domów opieki; powstały one na całym świecie, w tym 30 powstało w Polsce. W 1978 r. Sue Ryder została uhonorowana tytułem para Anglii i przyjęła za swoją siedzibę Warszawę, jako miejsce najbliższe jej sercu. Odtąd oficjalnie występowała jako Lady of Warsaw.
Roman Maciejewski (ur. 28 lutego 1910 roku w Berlinie, zmarł 30 kwietnia 1998 w Goeteborgu) początkowo gry na fortepianie i skrzypcach uczył się od matki. Później kontynuował naukę gry na fortepianie w Konserwatorium im. Juliusa Sterna w Berlinie, uczęszczał do Konserwatorium w Poznaniu i do Konserwatorium Warszawskiego. Odbył też studia filozoficzne i muzykologiczne na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1935 należał do Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu.
W 1938 r. wyjechał na tournee koncertowe do Anglii. Tam spotkał niemieckiego choreografa Kurta Joosa, który zamówił u niego muzykę baletową dla swojego zespołu. Podczas pobytu w siedzibie grupy tanecznej (Darlington Hall) poznał swoją przyszłą żonę, szwedzką tancerkę - Elvi Gallen. Po ślubie w 1939 wyjechał z nią do Szwecji, gdzie spędził lata wojny. Czynnie udzielał się tam w środowisku Polonii, koncertował. Zawarł znajomość z Tomaszem Mannem, a także z Ingmarem Bergmanem, dla którego spektakli teatralnych komponował muzykę (m.in. do "Makbeta" Williama Shakespeare'a i "Caliguli" Alberta Camusa).
W Szwecji Maciejewski zaczął również tworzyć requiem - Missa Pro Defunctis - na solistów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną, które w 1959 r. otrzymało Nagrodę Fundacji im. Ignacego Jana Paderewskiego. W latach 1951-77 przebywał w Stanach Zjednoczonych na zaproszenie Artura Rubinsteina. Pracował tam jako organista w jednym z kościołów katolickich w Los Angeles oraz prowadził chór parafialny. Od 1977 do śmierci mieszkał ponownie w Goeteborgu w Szwecji. (PAP)
dsr/ abe/
