W środę przypada rocznica śmierci Jasera Arafata, polityka i przywódcy palestyńskiego, laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 1994 roku. Niepodległa Palestyna była celem jego życia. Dla większości Palestyńczyków pozostaje bohaterem narodowym, a większość Izraelczyków mówi o nim "terrorysta".
Tuż przed piątą rocznicą jego śmierci palestyńska niepodległościowa partia Al-Fatah, założona przez Arafata w 1958 roku, odpowiedzialnością za jego śmierć obarczyła Izrael. Jednocześnie radykalna organizacja palestyńska Hamas zabroniła członkom Fatahu urządzania publicznych uroczystości rocznicowych w kontrolowanej przez siebie Strefie Gazy.
Arafat - wówczas prezydent Autonomii Palestyńskiej - zmarł w wieku 75 lat 11 listopada 2004 roku we francuskim szpitalu wojskowym pod Paryżem.
Na kongresie Fatahu w sierpniu br. przypomniano diagnozę francuskich lekarzy, którzy uznali, że Arafat zmarł wskutek "poważnych zaburzeń w stanie ogólnym organizmu i anomalii w obrazie krwi". Na tej podstawie wielu współpracowników przywódcy nabrało przekonania, że otruli go Izraelczycy. 2200 delegatów na kongres przegłosowało zgodnie rezolucję, obarczającą "Izrael, jako siłę okupacyjną, całkowitą odpowiedzialnością za zabójstwo męczennika Jasera Arafata".
Urodził się jako Rahman Abd-el Rauf Arafat al-Kudwa al-Husajni, prawdopodobnie w Kairze, choć budując swój polityczny wizerunek, podawał zawsze Jerozolimę jako miejsce urodzenia. Studiował inżynierię w Kairze, był jednym z przywódców studenckich w zarządzanej wtedy przez Egipt Strefie Gazy. Kolejnym etapem jego życia były długie lata na wygnaniu.
Podczas wojny bliskowschodniej w 1956 roku walczył przeciw Izraelowi po stronie Egiptu. Potem, jako inżynier budowlany, udał się do Kuwejtu. W 1982 roku Izraelczycy wypędzili go z stolicy Libanu Bejrutu. Arafata przyjęła Tunezja.
W 1958 roku powołał do życia zbrojną organizację al-Fatah, która 10 lat później weszła w skład Organizacji Wyzwolenia Palestyny, skupiającej ugrupowania walczące o palestyńską niepodległość i kwestionujące legalność istnienia państwa Izrael. Przyjął wówczas pseudonim Abu Ammar.
W słynnym w przemówieniu na forum ONZ w 1974 roku uzyskał dla OWP status obserwatora i uznanie jej za jedyne legalne przedstawicielstwo narodu palestyńskiego. Potępił terroryzm, przyrzekł go zaniechać i zaoferował Izraelowi pokój, lecz deklaracja ta nie znalazła potwierdzenia w czynach.
W 1988 roku, podczas pierwszej intifady (powstania palestyńskiego), proklamował niepodległą Palestynę. Został wybrany na prezydenta tego nieistniejącego państwa.
Tajne negocjacje z Izraelem z początku lat 90. doprowadziły do powstania Autonomii Palestyńskiej, na czele której stanął. Otrzymał wtedy, wraz z premierem Izraela Icchakiem Rabinem i szefem dyplomacji izraelskiej Szimonem Peresem, Pokojową Nagrodę Nobla.
W 1990 roku udzielił Saddamowi Husajnowi poparcia w konflikcie z Kuwejtem i koalicją antyiracką, co spowodowało jego izolację w świecie arabskim.
Po śmierci Rabina, zamordowanego w 1995 roku przez ekstremistę żydowskiego, dla Arafata rozpoczął się szczególnie trudny okres. Następcy Rabina odrzucili porozumienia z Oslo z 1995 roku w sprawie poszerzenia autonomii Palestyńczyków, w roku 2000 załamała się konferencja w Camp David, a pod koniec września 2000 wybuchła druga intifada. Ówczesny premier Izraela Ariel Szaron ogłosił Arafata "wrogiem Izraela".
W 2001 roku Izrael oskarżył Arafata o ciche wspieranie zamachów i nałożył na niego areszt domowy. Palestyński przywódca przebywał na Zachodnim Brzegu Jordanu w swojej kwaterze głównej w Ramallah, częściowo zniszczonej przez izraelskie wojsko w reakcji na palestyńskie zamachy terrorystyczne.
W 1992 roku poślubił dwukrotnie młodszą od siebie Suhę Tawil, palestyńską katoliczką, która przeszła na islam. Ich córeczka Zahwa urodziła się w 1995 roku. (PAP)
klm/ ro/
int. arch.
