W mijającym roku polska literatura straciła wielkich twórców - Jana Błońskiego, Leszka Kołakowskiego, Barbarę Skargę. Literacka nagroda Nobla przypadła niemieckiej pisarce Hercie Mueller. W Polsce dwiema literackimi nagrodami - Nike i Gdynia - uhonorowano poetę Eugeniusza Tkaczyszyn-Dyckiego. Najbardziej komentowaną książką mijającego roku okazało się opracowanie "Lech Wałęsa. Idea i historia" Pawła Zyzaka.
STYCZEŃ:
- Ukazał się tomik wierszy Wisławy Szymborskiej pt. "Chwila" zawierający 19 najnowszych wierszy polskiej noblistki.
LUTY:
- Jan Błoński, jeden z najbardziej cenionych polskich krytyków literackich, zmarł w Krakowie w wieku 78 lat. Uznanie w świecie literackim przyniosły Błońskiemu przede wszystkim jego interpretacje dzieł klasyków XX wieku: Prousta ("Widzieć jasno w zachwyceniu", 1965), Becketta ("Samuel Beckett", 1982), Stanisława Ignacego Witkiewicza ("Stanisław Ignacy Witkiewicz jako dramaturg", 1973 i "Od Stasia do Witkacego", 1997). Jan Błoński pisał też o Gombrowiczu ("Forma, śmiech i rzeczy ostateczne", 1994), Miłoszu ("Miłosz jak świat", 1998) i Mrożku ("Wszystkie sztuki Sławomira Mrożka", 1995).
- Laureatami Nagrody Literackiej im. Władysława Reymonta za całokształt dorobku literackiego zostali prozaik Józef Hen oraz poeta Krzysztof Karasek. Nagrodę otrzymała też Anna Janko za książkę "Dziewczyna z zapałkami".
- Ukazała się książka "I była miłość w getcie", ostatnie dzieło ostatniego przywódcy powstania w warszawskim getcie, Marka Edelmana.
- Niepublikowane dotąd listy Jana Pawła II znalazły się w książce "Beskidzkie rekolekcje" przedstawiającej przyjaźń papieża z Wandą Półtawską. Kardynał Stanisław Dziwisz skrytykował autorkę za zbytnie odsłonięcie prywatności Jana Pawła II.
MARZEC:
- Biblioteka Narodowa ogłosiła wyniki swoich badań, z których wynika, że czytelnictwo książek w Polsce osiągnęło najniższy poziom od początku prowadzonych obserwacji, tj. od 1992 roku. W 2008 r. czytanie książek zadeklarowało zaledwie 38 proc. badanych Polaków.
- Ukazała się książka "Lech Wałęsa. Idea i historia" Pawła Zyzaka, 24-letniego historyka z krakowskiego IPN-u, który napisał m.in., że przywódca "Solidarności" był agentem SB i miał nieślubne dziecko. Wałęsa napisał na swoim blogu, że wszystkie te informacje są "wyssane z palca" i zapowiedział wycofanie się z życia publicznego dopóki nie zostanie oczyszczony z zarzutów, a nawet emigrację z kraju. W obronie Wałęsy, podkreślając jego znaczenie dla polskiej demokracji, wypowiadali się m.in. premier Donald Tusk i marszałek Sejmu Bronisław Komorowski. Prezes IPN Janusz Kurtyka podkreślił, że książka nie powstała w IPN ani też nie została przez Instytut wydana.
KWIECIEŃ:
- Leon Knabit, benedyktyn, autor takich książek jak "O odwadze", "O radości" czy "Spotkania z wujkiem Karolem" otrzymał Feniksa - nagrodę Targów Wydawców Katolickich - za całokształt twórczości.
MAJ:
- Bursztynowy Motyl, przyznawany za najlepszą polską książkę podróżniczą, przypadła książce "Moja Afryka" autorstwa, zmarłej w 2006 roku na malarię w Ghanie, podróżniczki Kingi Choszcz.
- Duży i Mały Dong - nagrody dla literatury dziecięcej przyznawane przez polską sekcję IBBY - po raz pierwszy w historii nagrody zostały przyznane jednej książce. Zarówno jury dziecięce przyznające Małego Donga, jak i jury profesjonalne decydujące o tym, kto dostanie Dużego Donga, wybrało "Złodziejkę książek" Markusa Zusaka.
CZERWIEC:
- Zwycięzcą polskiej części konkursu "Europejska Nagroda Literacka 2009" - nowej nagrody pod patronatem parlamentu Unii Europejskiej - został Jacek Dukaj, autor powieści "Lód". Książka ta reprezentowała polską literaturę w europejskiej części konkursu.
- Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki za zbiór wierszy "Piosenka o zależnościach i uzależnieniach", Maria Poprzęcka za eseje o sztuce "Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa" oraz Marcin Świetlicki za kryminał "Jedenaście" otrzymali Nagrodę Literacką Gdynia.
LIPIEC:
- W wieku 82 lat zmarł Leszek Kołakowski, jeden z najwybitniejszych polskich filozofów, publicysta, prozaik, autor satyr i bajek filozoficznych, "duchowy mistrz liberalnej inteligencji" - jak powiedział o nim ks. Józef Tischner.
WRZESIEŃ:
- Zmarła Barbara Skarga - wybitny filozof, etyk, historyk filozofii, autorka wielu książek takich jak "Kłopoty intelektu. Między Comte'em a Bergsonem" (1975), "Ślad i obecność" (2002); "Kwintet metafizyczny" (2005); "Człowiek to nie jest piękne zwierzę" (2007).
- Literatura, jej rola i znaczenie były tematami wielu spotkań w ramach krakowskiego Kongresu Kultury Polskiej. Gośćmi byli m.in. Olga Tokarczuk, Jerzy Pilch, Joanna Tokarska-Bakir, Jerzy Bralczyk.
PAŹDZIERNIK:
- Laureatem 13. edycji literackiej nagrody Nike został Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki za tom wierszy "Piosenka o zależnościach i uzależnieniach". To dziewiąty tom wierszy 47-letniego poety z pogranicza polsko-ukraińskiego.
- Literacka nagroda Nobla przypadła niemieckiej pisarce Hercie Mueller, która została nagrodzona jako ta, "która łącząc intensywność poezji i szczerość prozy przedstawia świat wykorzenionych" - jak napisała w uzasadnieniu werdyktu Akademia Szwedzka.
- W Krakowie odbyła się pierwsza edycja festiwalu literackiego im. Czesława Miłosza, której gośćmi byli m.in. Wisława Szymborska, Tomas Venclowa, Seamus Heaney, Ko Un. Organizatorem imprezy był Instytut Książki.
LISTOPAD
- W Krakowie odbyła się pierwsza edycja nowego festiwalu literackiego im. Josepha Conrada. Gośćmi festiwalu byli m.in. Roberto Calasso, Per Olov Enquist, Pascal Quignard, Etgar Keret i Jorgi Saval. Projekt organizowany jest przez Miasto Kraków, Fundację "Tygodnika Powszechnego" i Krakowskie Biuro Festiwalowe we współpracy z Targami Książki w Krakowie.
- Laureatem Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza został Bronisław Wildstein za powieść "Dolina nicości", która "opisuje polską rzeczywistość ostatnich lat" - jak powiedział Marek Nowakowski, przewodniczący jury nagrody.
GRUDZIEŃ
- Wydawnictwo Bellona wraz z Oficyną Wydawniczą Volumen rozpoczęły edycję 23 najlepszych dzieł literatury pięknej "drugiego obiegu", które premierę wydawniczą miały w latach 1976-89. Książki wydawane są w ramach projektu "Kanon literatury podziemnej", którego celem jest ukazanie niezwykłego dorobku podziemnego ruchu wydawniczego czasów PRL, zjawiska niespotykanego na skalę światową. Jako pierwsze do księgarń trafiły "Rozmowy polskie latem 1982" Jarosława Marka Rymkiewicza i "Moc truchleje" Janusza Głowackiego. Pozostałe tomy będą ukazywały się sukcesywnie w 2010 roku.(PAP)
aszw/ hes/ mag/
