Senacki projekt zmian w kilku ustawach, przewidujący wprowadzenie przejrzystego zapisu o możliwości wznawiania postępowań w procesach wyborczych, trafił do komisji nadzwyczajnej pracującej nad kodeksem wyborczym - zdecydował w czwartek Sejm.
Senacki projekt to konsekwencja dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Autorzy proponują nowelizację ustaw: o wyborze prezydenta, o referendum lokalnym, o referendum ogólnokrajowym, ordynacji samorządowej, ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, oraz ordynacji do Parlamentu Europejskiego.
Zmiany proponowane przez senatorów dotyczą procesów w trybie wyborczym prowadzonych podczas kampanii wyborczych. Obecnie, jeśli np. kandydat na posła uważa, że na jego temat rozpowszechniane są nieprawdziwe informacje, ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie zakazu ich rozpowszechniania, przepadku materiałów wyborczych zawierających kłamliwe informacje, nakazanie ich sprostowania, nakazanie publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste oraz przeproszenie za naruszenie dóbr osobistych.
Sąd okręgowy ma 24 godziny na rozpoznanie takiego wniosku. Od decyzji sądu przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego, który ma również 24 godziny na wydanie decyzji. Te zapisy się nie zmieniają.
Z ordynacji wyborczych i ustaw o referendum wykreślone ma być natomiast zdanie: "Od postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje środek prawny i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu". Zastąpi je zapis: "Od postanowienia sądu apelacyjnego skarga kasacyjna nie przysługuje".
Nowy zapis ma zwiększyć czytelność i jasność, jeśli chodzi o możliwość wznowienia postępowania, już niezależnie od kampanii wyborczej, jeśli orzeczenie sądu budzi wątpliwości.
TK stwierdził, że ze względu na szybkość podejmowanych decyzji w procesach wyborczych może niekiedy dojść do poważnego naruszenia zasady prawdy materialnej, dlatego każdy powinien mieć prawo do wznowienia postępowania. Trybunał zaznaczył w wyroku, że wprawdzie obowiązujące przepisy nie wykluczają możliwości wznowienia postępowania w trybie wyborczym, jednak praktyka orzecznicza nadała im znaczenie, zgodnie z którym takiej możliwości nie ma.
W czwartek w Sejmie Jan Kochanowski (Lewica) zwrócił uwagę, że proponowane przepisy nie będą miały wpływu na wynik ani wyborów ani referendów, ponieważ nie powodują wstrzymania procesu wyborczego bądź referendalnego.
Mirosław Pawlak (PSL) pytał, czy proponowane rozwiązania w pełni wykonują orzeczenia TK. Wiceminister sprawiedliwości Zbigniew Wrona wyjaśnił, że propozycja Senatu wykonuje "w stu procentach" wyroki Trybunału a nawet jest szersza, ponieważ dotyczy nie tylko ordynacji wyborczych - do których odnosił się TK - ale także ordynacji referendalnych. Potwierdził to również reprezentujący wnioskodawcę projektu senator Leon Kieres (PO).
Wrona zwrócił uwagę, że jedną z konsekwencji zmian zaproponowanych przez Senat jest wyeliminowanie ewentualnych sankcji pieniężnych, którymi obciążana była osoba, która przegrała proces wyborczy.
Jak wyjaśnił, obecnie takie rozwiązanie przewiduje ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, a także przepisy o wyborze prezydenta RP oraz o referendach lokalnych. Nie ma takiego rozwiązania w ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu oraz przepisach o referendum ogólnokrajowym. Senatorowie chcą, by przepisy ujednolicić, opierając się na tych dwóch ostatnich ustawach.(PAP)
mzk/ la/ jra/
