Wojciech Szatkowski, Przemysław Gasztold-Seń, Dorota Simonides to laureaci Nagród Historycznych "Polityki", najstarszych przyznawanych w Polsce nagród dla książek historycznych. Uroczystość ogłoszenia nazwisk i wręczenia nagród odbyła się we wtorek w Warszawie.
Nagrody Historyczne "Polityki" przyznano za książki o najnowszej historii Polski wydane w 2012 r.
W dziale prac naukowych i popularnonaukowych nagrodę odebrał Wojciech Szatkowski za książkę "Goralenvolk. Historia zdrady" poruszającą temat góralskiej kolaboracji z Niemcami podczas II wojny światowej. "Wnuk jednego z aktywistów Komitetu Góralskiego, Wojciech Szatkowski wydał książkę, w której "zmierzył się nie tylko z wielkim tematem, ale także z historią rodzinną" - zwraca uwagę "Polityka" w nadesłanym PAP we wtorek komunikacie.
Książka oparta jest na dokumentach z Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Tatrzańskiego. Autor przeprowadził także kilkadziesiąt wywiadów z ludźmi, którzy pamiętają czasy wojny i działalność Goralenvolku. W książce zawarty jest również unikatowy materiał ikonograficzny, m.in. zdjęcia przedstawiające górali u boku hitlerowców.
Szatkowski podaje, że jednym z powodów napisania tej książki była chęć poznania historii jego dziadka, Henryka Szatkowskiego, który związał się z nazistami i był jednym z twórców Goralenvolk. Zaznaczył też, że nie zawsze przyjęcie kenkarty "G", czyli góralskiej, było równoznaczne ze zdradą.
Nagrodę za debiut przyznano Przemysławowi Gasztoldowi-Seniowi za książkę pt. "Koncesjonowany nacjonalizm. Zjednoczenie Patriotyczne GRUNWALD 1980-1990". IPN, który jest wydawcą tej książki, podaje, że Zjednoczenie Patriotyczne "Grunwald" skupiało w swoich szeregach najzagorzalszych przeciwników "Solidarności". Członkowie ugrupowania za cel swoich propagandowych ataków obrali zwłaszcza opozycjonistów wywodzących się z Komitetu Obrony Robotników. "Grunwald" miał ponadto przyzwolenie kierownictwa PZPR na publiczne głoszenie haseł nacjonalistycznych, ksenofobicznych i antysemickich.
W dziale pamiętników i wspomnień nagrodę otrzymała etnolog Dorota Simonides za książkę "Szczęście w garści. Z familoka w szeroki świat".
We wstępie do tej książki prof. Jan Miodek podkreślił, że odznacza się ona "niezwykłymi walorami dokumentacyjnymi". "To kawałek historii Śląska z najbardziej znanymi postaciami tego regionu w tle. To historia zupełnie wyjątkowej dla tamtych generacji drogi śląskiego dziecka - w dodatku dziewczyny! - z robotniczego Nikiszowca na salony nauki, kultury i polityki. To też kawałek historii Polski, zwłaszcza tej po roku 1989" - napisał Miodek.
Nagroda Specjalna w tym roku przypadła Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
"W naszym życiu społecznych i politycznym istnieją komisje do spraw trudnych. Wydaje się, że Centrum Badań nad Zagładą Żydów jest inicjatywą moralną i naukową zmierzającą do badania takich właśnie spraw w historii Polaków i Żydów" - powiedział w laudacji podczas uroczystości prof. Feliks Tych.
Nagrody Historyczne "Polityki" po raz pierwszy zostały przyznane w 1959 r. Pierwszym laureatem został żołnierz Armii Krajowej Zygmunt Klukowski za książkę pt. "Dziennik z lat okupacji". Nagrody ogłaszano co roku, z wyjątkiem dwukrotnej przerwy - raz w latach siedemdziesiątych, gdy władze PRL zawiesiły tę nagrodę, ponieważ redakcja nie uległa naciskowi, by zmienić kandydatów do nagrody oraz jurorów, a po raz drugi - w latach 1981 i 1982, gdy "Polityka" nie chciała przyznać nagród w warunkach stanu wojennego.
Laureatami tej nagrody byli m.in. Władysław Bartoszewski, Andrzej Garlicki, Andrzej Paczkowski, Franciszek Ryszka, Janusz Tazbir, Marian Brandys, Jacek Kuroń, Mieczysław Rakowski i Jerzy Eisler. (PAP)
nno/ abe/
