XII-wieczną staurotekę - relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego - podarował w poniedziałek Zamkowi Królewskiemu na Wawelu książę Adam Karol Czartoryski. Relikwiarz ma ogromną wartość historyczną, gdyż jest jednym z kilkunastu przedmiotów ocalałych ze Skarbca Koronnego.
Do tej pory bezcenny zabytek był prezentowany na Wawelu jako depozyt.
"Ten relikwiarz ma olbrzymią wartość sentymentalną. Postanowiłem go przekazać w roku 80-lecia Zbiorów Sztuki na Wawelu" - powiedział książę Adam Karol Czartoryski. "Zaoferowałem obiekt Wawelowi, Krakowowi i Polsce, by mogli go podziwiać wszyscy Polacy i ci, którzy odwiedzą Zamek" - zaznaczył.
Relikwiarz powstał w drugiej połowie XII wieku, w kręgu kultury bizantyjskiej, należy do rzadkiego typu staurotek ikonowych. Podobnych zabytków na świecie jest niewiele, są przechowywane m.in. w Bazylice św. Marka w Wenecji, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i w Ermitażu.
Obecny na uroczystości minister kultury Bogdan Zdrojewski dziękował za ten cenny dar. Jak podkreślił, miniony rok - choć pełen dramatycznych wydarzeń - dla polskiej kultury był bardzo dobry.
"Polska kultura jest liderem absorbcji funduszy europejskich nie tylko w kraju, ale w całej Europie" - mówił Zdrojewski. Podziękował pracownikom wszystkich instytucji kultury w Polsce. Wśród sukcesów minister wymienił m.in. otwarcie po remoncie Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach i Arkad Kubickiego w Warszawie oraz obchody Roku Chopina, podczas którego odbyło się 2,7 tys. imprez poza granicami i ok. 1,7 tys. w kraju. Minister mówił dziennikarzom, że żałuje, iż nie udało się ściągnąć na koncerty w Polsce Kristiana Zimermana.
Z okazji 80-lecia Zbiorów Sztuki na Wawelu minister wręczył odznaczenia 67 pracownikom Zamku Królewskiego.
Lico podarowanej Wawelowi stauroteki zdobią malowidła ukazujące Matkę Bożą i św. Jana Ewangelistę, wstawiających się u ukrzyżowanego Chrystusa za grzesznikami, oraz postaci siedmiu świętych. Postaci świętych umieszczono także na obramieniu relikwiarza.
We wnętrzu są przegródki na relikwie, które się nie zachowały. Były one dodatkowo chronione srebrną blachą z przedstawieniem Krzyża, obitą na odwrocie tkaniną brokatową z sylwetką ptaka wśród roślin.
Relikwiarz po raz ostatni był wymieniony w inwentarza Skarbca na Wawelu w 1792 r. Został uratowany przez ostatniego kustosza skarbca Tadeusza Czackiego i w 1796 r. włączony do jego zbiorów wołyńskich. Następnie trafił w ręce księżnej Izabeli Czartoryskiej.(PAP)
wos/ hes/
