Czym jest upadłość konsumencka?
Na koniec 2021 roku według danych gromadzonych przez Krajowy Rejestr Długów było w Polsce niemal 2,4 mln nierzetelnych dłużników, którzy nie spłacają na czas swoich zobowiązań, opiewających na łączną kwotę ponad 44 mld zł. Takie osoby w niektórych przypadkach mogą posłużyć się upadłością konsumencką. Co to jest? To postępowanie sądowe, z którego mogą skorzystać wyłącznie osoby prywatne, nieprowadzące działalności gospodarczej.
Jeszcze przed zmianami w prawie wszystkie zasady ogłaszania upadłości konsumenckiej regulowały przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 roku Prawo upadłościowe i naprawcze, ale zdecydowano się ją znowelizować wraz z wprowadzeniem zmian w przepisach ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. 24 marca 2020 roku weszły w życie zmienione przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej. Wnioski o ogłoszenie jej są obecnie składane dużo częściej niż wcześniej, ponieważ ułatwiono postępowanie sądowe w takich przypadkach.
Kiedy ogłasza się upadłość konsumencką?
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej możliwe jest wyłącznie wtedy, gdy dłużnik jest osobą fizyczną i stał się dłużnikiem niewypłacalnym, czyli niebędącym w stanie regulować swoich zobowiązań od co najmniej 3 miesięcy. Celem jej ogłoszenia jest zaspokojenie wierzycieli czy też umorzenie części lub całości długów.
O upadłości konsumenckiej można pomyśleć wtedy, gdy stałeś się niewypłacalny, czyli Twoje miesięczne dochody są zbyt niskie do tego, byś mógł pokryć wydatki, jakie związane są z utrzymaniem oraz spłatą długów.
Kto może przystąpić do upadłości konsumenckiej?
Obecnie każdy dłużnik będący osobą prywatną może wnioskować o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, ponieważ według najnowszych przepisów sąd umożliwi to nawet osobom, które doprowadziły do swojego zadłużenia w sposób umyślny czy wskutek rażącego niedbalstwa. Jeśli więc zaciągnąłeś kilka kredytów i pożyczek, wpadłeś w spiralę zadłużenia, to nadal masz możliwość skorzystania z mechanizmu, jakim jest upadłość konsumencka.
Jej ogłoszenie może nastąpić wyłącznie w sądzie, na wniosek dłużnika lub wierzyciela. W trakcie postępowania należy przy tym uzasadnić fakt, że osoba zadłużona nie ma realnie możliwości spłaty zaległych zobowiązań.
Jednocześnie warto wiedzieć, kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej. Nie każda osoba z długami będzie miała taką możliwość. Sąd oddali wniosek lub umorzy postępowanie, jeśli dłużnik:
- jest akcjonariuszem lub komandytariuszem odpowiadającym również za długi spółki całym swoim osobistym majątkiem,
- nie jest niewypłacalny,
- w ciągu ostatnich 10 lat złożył wniosek o upadłość i została ona ogłoszona, a część lub całość zobowiązań została przy tym umorzona,
- w ciągu ostatnich 10 lat dokonał czynności skutkującej pokrzywdzeniem wierzycieli.
Jakie są konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej?
Pierwszym krokiem do ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest złożenie wniosku do sądu oraz wniesienie opłaty w wysokości 30 zł. Następnie sąd ten bada całą sprawę i decyduje, czy całość, czy tylko część długów może zostać umorzona. Jeśli upadłość dotyczy części zadłużenia, resztę długów dłużnik będzie musiał spłacać zgodnie z ustalonym przez sąd planem spłaty lub też zostanie zobowiązany przez sąd do sprzedaży mienia, by pokryć spłatę zobowiązania.
Należy mieć na uwadze, że istnieją pewne słabe strony upadłości konsumenckiej. Zalicza się do nich to, że nie wszystkie długi mogą być umorzone, a sąd może nakazać sprzedaż np. samochodu czy mieszkania należącego do dłużnika ogłaszającego upadłość konsumencką. Konsekwencje takiego ogłoszenia są liczne:
- potencjalne ryzyko utraty mienia, zwłaszcza mieszkania, jeśli sąd nakaże jego zlicytowanie na cele związane ze spłatą długów,
- ograniczenie dostępu do składników majątku i jego likwidacja – w celu dokonania spłaty długów wobec wierzycieli syndyk może zająć Twoje wynagrodzenie i środki znajdujące się na koncie bankowym czy zlicytować majątek,
- brak możliwości swobodnego zarządzania majątkiem – musisz wiedzieć, ile trwa upadłość konsumencka bez majątku i dostępu do jego składników; są one włączone do masy upadłościowej.
Co się dzieje z kredytem po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Kiedy jednym z powodów ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest niespłacony dług wobec banku, musisz liczyć się z tym, że Twoje dane nadal widnieją w Biurze Informacji Kredytowej. Jak wyczyścić BIK po upadłości konsumenckiej? Wpisu w BIK nie można tak po prostu usunąć. Spłacone w związku z upadłością należności odnotowane są w BIK jako uregulowane, ale nie znikają z bazy i nadal informują o wcześniejszych opóźnieniach, mając negatywny wpływ na scoring kredytowy. Dopiero po 5 latach po uregulowaniu długu wobec banku możesz złożyć wniosek o wycofanie zgody na przetwarzanie danych osobowych.
