W ciągu piętnastu lat aż 60 mld zł z zysków banków trafiło do kieszeni inwestorów. W ostatnich latach większość pieniędzy popłynęła za granicę, nawet do tak egzotycznych zakątków świata jak Japonia. Czy to "chciwi, zagraniczni bankierzy", czy normalna praktyka? Czy pomysł PiS dotyczący repolonizacji banków ma sens?
W tym roku z banków działających w Polsce prawie 2,5 mld zł wypłynęło za granicę - wynika z ostatniego raportu Komisji Nadzoru Finansowego. To jedna szósta zysków wypracowanych przez sektor bankowy w 2014 roku. Najwięcej, bo ponad 1,3 mld zł, poszło na konta we Włoszech. Spore kwoty trafiły też w ręce inwestorów z USA i Holandii. Co ciekawe, kilkanaście milionów złotych uciekło do Japonii.
źródło: KNF
Zyski banków trafiają za granicę w jak najbardziej legalny sposób - poprzez dywidendę. Właściciele akcji banków co roku decydują o sposobie rozdysponowania zysków. Okazuje się, że częściej dzielą się nimi z właścicielami banki kontrolowane przez inwestorów zagranicznych niż krajowych.
Jak to wygląda w kwotach? Banki z przewagą kapitału polskiego zarobiły w ubiegłym roku 4,63 mld zł, z czego na dywidendę przeznaczyły niespełna 8 proc. tej kwoty. W tym samym czasie banki ze strategicznym inwestorem zagranicznym zarobiły 10,47 mld zł i wypłaciły w formie dywidendy 4,1 mld zł, czyli 39,5 proc.
Trzeba przy tym zauważyć, że to i tak niewiele w porównaniu z poprzednimi latami. Komisja Nadzoru Finansowego w 2015 roku znacząco ograniczyła swobodę dysponowania zyskami banków, które udzielały kredytów w walutach obcych. Z zysku za 2013 rok banki z kapitałem krajowym wypłaciły 25,1 proc. (936 mln zł), a "zagraniczne" 65,8 proc. zysku (6,5 mld zł).
| W czyich rękach są największe banki działające w Polsce? | |
|---|---|
| Bank | Inwestor strategiczny |
| 1 Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski | Skarb Państwa, Polska |
| *2 Bank Pekao * | UniCredit, Włochy |
| 3 Bank Zachodni WBK | Banco Santander, Hiszpania |
| *4 mBank * | Commerzbank, Niemcy |
| *5 ING Bank Śląski * | ING Bank, Holandia |
| *6 Bank Gospodarstwa Krajowego * | Skarb Państwa, Polska |
| *7 Getin Noble Bank * | Leszek Czarnecki, Polska |
| *8 Bank Millennium * | Banco Comercial Portugues, Portugalia |
| *9 Raiffeisen Bank Polska * | Raiffeisen Bank International, Austria |
| *10 Bank Handlowy w Warszawie * | Citigroup, USA |
| *11 Bank Gospodarki Żywnościowej * | BNP Paribas, Francja |
| *12 Deutsche Bank Polska * | Deutsche Bank, Niemcy |
| *13 Bank BPH * | General Electric, USA |
| *14 Alior Bank * | Carlo Tassara, Włochy |
| *15 BNP Paribas Bank Polska * | BNP Paribas, Francja |
| *16 Bank Ochrony Środowiska * | Skarb Państwa, Polska |
| *17 Credit Agricole Bank Polska * | Credit Agricole, Francja |
| *18 Bank Polskiej Spółdzielczości * | Banki spółdzielcze, Polska |
| *19 Santander Consumer Bank * | Banco Santander, Hiszpania |
| *20 Idea Bank * | Leszek Czarnecki, Polska |
| *21 SGB-Bank * | Banki spółdzielcze, Polska |
| 22 Euro Bank | Societe Generale, Francja |
| *23 Societe Generale Oddział w Polsce * | Societe Generale, Francja |
źródło: KNF
KNF nie widzi problemu "chciwych, zagranicznych bankierów"
- Trzeba się zabezpieczyć przed upadkiem sektora finansowego. Dopóki za tymi instytucjami stoją chciwi, zagraniczni bankierzy, niewiele da się zrobić - twierdzi w rozmowie z money.pl Krzysztof Oppenheim, ekspert bankowy związany z sektorem od ponad 20 lat.
Tej tezy nie podchwytuje jednak Maciej Krzysztoszek z KNF. Podkreśla on, że sektor bankowy nie traci przez to, że inwestorzy blisko połowę zysków wypłacają sobie. Tłumaczy, że w wyniku konsekwentnie realizowanej polityki dywidendowej baza kapitałowa banków komercyjnych wzmacnia się, co przekłada się na stabilność sektora. To z kolei przyczynia się do utrzymania stabilnej sytuacji finansowej kraju.
Stwierdzenia w negatywnym kontekście, że zagranica wyprowadza zyski banków, nie użyłby także Tomasz Bursa, wiceprezes Opti TFI. Ekspert bankowy podkreśla, że to, czy bank wypłaca dywidendę, nie zależy od tego, skąd pochodzi właściciel, tylko od tego, czy bank jest wypłacalny i przynosi zyski.
Duża kwota płynąca do zagranicznych akcjonariuszy wynika z tego, że to oni dominują w polskim sektorze bankowym. Tomasz Bursa zauważa, że banki z kapitałem zagranicznym mają generalnie wysokie współczynniki wypłacalności i są lepiej prowadzone. Po drugiej stronie mamy polskie banki, których jest bardzo niewiele i wśród nich są takie, które nie zarabiają wielkich pieniędzy - nie mają się więc czym dzielić.
- Dla banków z kapitałem zagranicznym ważniejsze jest zadowolenie inwestorów. Polskie banki są mniej lub bardziej zależne od Skarbu Państwa, więc nadrzędnym dobrem dla nich jest działanie na rzecz gospodarki i samego banku. Takie zachowanie powinniśmy promować - przekonuje jednak Oppenheim. Sugeruje przy tym repolonizację banków, choć nie wykluczałby nawet renacjonalizacji.
Repolonizacja rozwiąże problem? Nowa władza jest "za"
A temat repolonizacji trafia ostatnio na podatny grunt polityczny. Poruszał go Andrzej Duda jeszcze w kampanii prezydenckiej. - Dzisiaj dwie trzecie banków znajdują się w rękach obcego kapitału i repolonizacja jest potrzebna. Powinna nastąpić przez stopniowy wykup banków przez polskie instytucje finansowe - mówił. W tym samym tonie w trakcie kampanii wypowiadali się politycy PiS. Po wyborach parlamentarnych mają pełną władzę, taki krok wydaje się więc realny. Pytanie tylko, czy możliwy do realizacji. Niektórzy eksperci mają wątpliwości.
- To najmniej kontrowersyjna z punktu widzenia banków propozycja PiS-u. Z tego mogłyby wynikać nawet pewne korzyści skali dla czołowych polskich instytucji finansowych - uważa Tomasz Bursa. - Mam jednak wątpliwości, czy którykolwiek z polskich podmiotów dysponuje odpowiednim kapitałem, aby przejąć podmioty z pierwszej dziesiątki w sektorze pod względem aktywów. Nawet PKO BP nie ma takich możliwości.
- Myślę, że mamy taki kapitał. Na spektakularne przejęcia stać na przykład PZU czy KGHM, więc czemu te spółki nie miałyby się zaangażować w repolonizację banków - kontruje Krzysztof Oppenheim. - Tym bardziej, że wiele do powiedzenia ma w nich Skarb Państwa. Poza tym nie trzeba od razu kapitału na przejmowanie większościowych udziałów. Wystarczy, żeby państwo było obecne w strukturze właścicielskiej. Nawet w kilku procentach.
Jednym ze sposobów pozyskania pieniędzy na przejęcia mogłaby być też emisja nowych akcji na giełdzie przez duże podmioty. Skąd jednak wziąć inwestorów, którzy wyłożą pieniądze? - Inwestycja musi przynieść odpowiednie zyski w przyszłości. Przy pomysłach opodatkowania banków i przewalutowania kredytów we frankach, rentowność kapitałów własnych sektora spadłaby poniżej 10 proc., a to nie zachęcałoby inwestorów długoterminowych do inwestowania w polskie banki - podkreśla wiceprezes Opti TFI.
Banki dają zarobić. Blisko 60 mld zł dywidendy
W 2014 roku banki komercyjne "na czysto" zarobiły prawie 15 mld zł, z czego 4,5 mld zł trafiło do akcjonariuszy. Kwotowo większość zasiliła konta zagraniczne. Na tym może się nie skończyć, bowiem 3,5 mld zł z 10,8 mld zł pozostawionych na razie w bankach może być rozdzielone między inwestorów w przyszłych latach, zależnie od spełnienia przez banki wymogów nałożonych przez KNF.
KNF w odniesieniu do podziału zysków podkreśla, że w ciągu ostatnich 15 lat banki komercyjne zatrzymały w sumie 81,85 mld zł, co bezpośrednio oddziaływało na zwiększenie kapitałów. Jednocześnie trzeba pamiętać, że do podziału między właścicieli poszło 60 mld zł.
Warto dodać, że banki wypłacają dywidendę, bo mogą. Z danych KNF wynika, że poziom adekwatności kapitałowej banków komercyjnych jest zadowalający: na koniec czerwca posiadały współczynnik wypłacalności na wysokim poziomie 15,26 proc.
źródło: KNF
*- 3,5 mld zł to "zysk nierozdysponowany" - może być przeznaczony na dywidendę po spełnieniu odpowiednich wymogów w kolejnych latach
Kreatywna księgowość? Ekspert wyjaśnia bankowy sposób na wysokie dochody src="http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=848744854&de=1479855600&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=EURUSD&colors%5B0%5D=%230082ff&fg=1&tid=0&fr=1&w=605&h=284&cm=0&lp=1"/>