Argentyński kryminał w Polsce

Posługiwanie się przez przedsiębiorców skomplikowanymi wzorcami umów, stosowanie zabronionych przez prawo klauzul umownych, udzielanie informacji mających na celu wprowadzenie konsumentów w błąd oraz maksymalizacja zysku – to wnioski z raportu Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na temat funkcjonowania systemu argentyńskiego w Polsce. „Przeprowadzony monitoring UOKiK potwierdził, że działalność w systemie argentyńskim ma w Polsce charakter kryminogenny, o czym świadczą postępowania podejmowane przez organy ściągania” – napisał urząd w komunikacie przesłanym do mediów.

„Działalnością konsorcjów finansowych funkcjonujących w tzw. systemie argentyńskim poszkodowana została bardzo duża grupa osób we wszystkich regionach kraju – poinformowała Elżbieta Anders, rzecznik prasowy UOKiK.

„Świadczą o tym napływające do Urzędu liczne skargi konsumentów (w roku 2003 ok. 200) oraz reprezentujących ich organizacji pozarządowych i samorządowych, a także zakres działań podejmowanych przez UOKiK” - dodała.

Obecnie w urzędzie toczy się 45 postępowań przeciwko 36 firmom a pracownicy UOKiK śledzą następne. Podczas ostatniej kontroli działali, jak szpiedzy. Występowali w roli zainteresowanych uzyskaniem kredytu, czy pożyczki. Dopiero później ujawniali prawdziwy cel swojej wizyty oraz przedstawiali legitymację służbową. W ten sposób mogli porównać oferty przedstawiane im najpierw jako potencjalnym klientom, a następnie jako pracownikom urzędu.
Prowadzone przez UOKiK kontrole wykazały, że niemal wszyscy przedsiębiorcy naruszają przepisy prawa m.in.:
- Kodeksu Cywilnego poprzez stosowanie zabronionych klauzul umownych,
- Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz Kodeksu karnego poprzez wprowadzanie konsumentów w błąd, co do charakteru prowadzonej działalności oraz warunków oferowanych umów,
- Ustawy Prawo Bankowe poprzez oferowanie konsumentom kredytów przez podmioty nieposiadające wymaganych przez przepisy zezwoleń.
Jak ustalono w trakcie kontroli, ww. sposób postępowania nie jest przypadkowy. Jego celem jest doprowadzenie do zawarcia umowy i pobranie bezzwrotnej opłaty wstępnej.

UOKiK potwierdził ponadto, iż działalnościami w systemie argentyńskim coraz częściej zajmują się organy ściągania. O tym, że tego typu firmy oszukują swoich klientów świadczy również ich stosunkowo krótki żywot - znaczna grupa organizatorów systemu argentyńskiego wielokrotnie zmieniała siedziby spółek, potwierdzono też przypadki zaprzestania działalności po uzyskaniu wpłat od konsumentów czy zbywanie udziałów. Celem tych działań – mających charakter przestępczy – było utrudnianie ustalenia miejsca pobytu przedsiębiorców nie tylko uczestnikom konsorcjum, ale przede wszystkim organom administracji państwowej: prokuraturze i policji. Z tego również względu objęcie nadzorem ww. przedsiębiorców ze strony UOKiK nie jest możliwe. Z wyselekcjonowanych 75 placówek kontroli nie udało się przeprowadzić w 27 proc. Powodem była zmiana adresu bądź likwidacja działalności.

Z tego względu Urząd popiera wszelkie inicjatywy zmierzające do wprowadzenie zakazu organizowania i prowadzenia działalności konsorcyjnej. 13 stycznia 2004 r. projekt nowelizacji ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Sejmowej Komisji Gospodarki, który przewiduje delegalizację systemu argentyńskiego, poparła Rada Ministrów.

Tego typu działalność jest zabroniona w większości państw Unii Europejskiej z wyjątkiem Portugalii. Z nowych członków UE osobne, bardzo restrykcyjne regulacje wprowadziły Węgry. W obu krajach zdecydowano się o wprowadzeniu instytucji nadzoru nad konsorcjami, co wiąże się z dużymi nakładami finansowymi.

Lista firm prowadzących działalność w tzw. Systemie argentyńskim, które są przedmiotem działań UOKiK[1]

[1] (stan prawny 15 luty 2004 r.)