Emerytura wojskowa – kiedy przysługuje i kto ją wypłaca?

Jak sama nazwa wskazuje, emerytura wojskowa jest świadczeniem przysługującym żołnierzom. Wszystkie zasady związane z naliczaniem i wypłatą emerytury wojskowej oraz tym, komu się ona należy, kształtowane są na podstawie przepisów ustaw z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. 

Emerytura wojskowa jest elementem zaopatrzenia emerytalnego przysługującego żołnierzom, ale po spełnieniu określonych warunków.

Nie każdy żołnierz będzie mógł liczyć na wypłatę emerytury wojskowej po zakończonej czynnej służbie. Emerytura tego rodzaju będzie przysługiwać wyłącznie żołnierzom wykonującym zawodową służbę wojskową przez odpowiednio długi czas. Kiedy przyznana może być emerytura wojskowa? Po ilu latach służby? Artykuł 12 wspominanej ustawy wskazuje, że będzie ona przysługiwała żołnierzowi zwolnionemu z zawodowej służby wojskowej, który ma 15-letni staż służby w Wojsku Polskim. Do okresów tych zalicza się czas urlopu wychowawczego w wymiarze łącznym nie większym jednak niż 3 lata.

Wyjątkiem są żołnierze, którzy mają ustalone prawo do emerytury określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczanej z uwzględnieniem okresów służby wojskowej odbytej w Wojsku Polskim oraz okresów traktowanych równorzędnie z taką służbą. Do okresów tych wlicza się przypadające w czasie od 1 września 1939 roku okresy:

• działania w ruchu oporu, z wyłączeniem tajnego nauczania, 
• służby w armiach sojuszniczych,
• pobytu w niewoli lub w obozach dla internowanych żołnierzy.

Oprócz tego liczą się okresy służby uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury policyjnej. 

Dla ustalenia prawa do emerytury nie bierze się pod uwagę służby w Wojsku Polskim w latach 1944-1956 w Informacji Wojskowej, sądownictwie wojskowym oraz w prokuraturze wojskowej, jeśli emerytowi udowodniono, że stosował represje wobec osób podejrzanych lub skazanych za działalność podjętą na rzecz suwerenności i niepodległości Polski. Udowodnione musi to być w trybie postępowania karnego lub dyscyplinarnego, prowadzonego przez Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej. 

Prawo do uzyskania emerytury przysługuje żołnierzowi nie tylko z tytułu wysługi lat, ale również w razie stwierdzenia jego całkowitej niezdolności do służby wojskowej. W razie jego śmieci prawo do pobierania emerytury wojskowej przysługuje członkom jego rodziny, ale tylko wtedy, gdy był on jej żywicielem rodziny. 

Czy 15 lat służby w Wojsku Polskim wystarczy, by otrzymać godziwą emeryturę? Ile wynosi emerytura wojskowa po 15 latach służby? Będzie to 40 proc. podstawy jej wymiaru. 

Tak samo jest w przypadku emerytury dla żołnierza powołanego do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 roku. 

Jednak kwota emerytury zwiększa się za każdy dodatkowy rok służby wojskowej o 2,6 proc. podstawy wymiaru, jeśli żołnierz pozostawał na służbie przed dniem 2 stycznia 1999 roku lub został przyjęty do służby po raz pierwszy w okresie po dniu 1 stycznia 1999 roku i przed dniem 1 października 2003 roku. 

Natomiast żołnierze, którzy wysłużyli 25 lat, mają prawo do emerytury wojskowej w wysokości 60 proc. podstawy jej wymiaru. Jej wysokość zwiększa się o 3 proc. za każdy kolejny rok dla żołnierza, który został powołany do zawodowej służby wojskowej po 31 grudnia 2012 roku. 

Istnieją ściśle określone zasady podwyższenia kwoty emerytury wojskowej, np. za pełnienie służby w niektórych jednostkach, jednak jej wysokość nie może przekraczać 75 proc. podstawy wymiaru. 

Warto podkreślić, że podstawę wymiaru emerytury stanowi średnie uposażenie żołnierza, jakie było mu należne przez 10 lat kalendarzowych, wybranych przez niego. 

W Polsce wojskowy system emerytalny, któremu podlegają żołnierze-emeryci działa w oparciu o tzw. wojskowe biura emerytalne. Zostały one powołane na mocy rozporządzenia Ministra Obrony i podlegają mu. To one ustalają prawo do emerytur wojskowych, ustalają ich wysokość, a także przyznają pomoc finansową w ramach funduszu socjalnego.