Jak zrezygnować z PPK i nie stracić zgromadzonych środków?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to rozwiązanie umożliwiające gromadzenie środków osobom zatrudnionym, które zostało wprowadzone w 2019 roku. Na konto PPK wpływają wpłaty z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika oraz państwa. Pracownik oraz pracodawca przekazują na konto PPK podstawowe, obowiązkowe wpłaty. 2 proc. swojego wynagrodzenia przekazuje zatrudniony (jest to kwota odejmowana z pensji), a kwotę w wysokości 1,5 proc. wynagrodzenia wpłaca pracodawca. Do oszczędzania dokłada się także państwo — po trzech miesiącach oszczędzający otrzyma wpłatę powitalną w wysokości 250 zł, a następnie raz do roku konto zasili kwota 240 zł. 

Co ważne, do PPK przystępujesz automatycznie, jeśli należysz do osób w przedziale wiekowym od 18 do 54 lat (pracownicy od 55. roku życia samodzielnie składają wniosek o przystąpienie do PPK). Oznacza to, że po trzymiesięcznym okresie twoja pensja zostanie obniżona o 2 proc. wynagrodzenia, co stanowi podstawową wpłatę pracownika (możesz ją powiększyć o dodatkową, dobrowolną wpłatę do 2 proc.). To pracodawca dokonuje wyboru instytucji finansowej, która będzie zarządzać PPK. Dla pracowników otwierane są imienne rachunki, na których gromadzone są ich środki. 

Pieniądze zgromadzone w PPK są inwestowane w taki sposób, by strategia finansowa odpowiadała wiekowi pracownika, dlatego na początku środki lokowane są w instrumenty o wysokim stopniu ryzyka takie jak akcje, a wraz z upływem czasu i zbliżania się do wieku wypłaty (60 lat), są inwestowane w bezpieczniejsze instrumenty (np. obligacje).  

Pamiętaj jednak, że odkładane w ten sposób pieniądze to twoje prywatne środki, które możesz w dowolnym momencie wypłacić, gdyż są one gromadzone w ramach III filaru emerytalnego, który jest dobrowolny. 

Pracodawca powinien zgłosić nowozatrudnionego pracownika do PPK po trzymiesięcznym okresie zatrudnienia. Ciążący na nim obowiązek zawarcia dla pracownika umowy o prowadzenie PPK upływa wraz z 10. dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym zatrudniony osiągnie wymagany straż (90 dni). 

Zgodnie z założeniami PPK, po osiągnięciu 60. roku życia masz możliwość zadecydować, co zrobisz z sumą uzbieraną na twoim koncie. Masz do wyboru:

1. dalsze oszczędzanie w PPK,
2. domyślną formę wypłaty, czyli jednorazowo otrzymasz 25% zgromadzonych środków, a pozostałe środki będą wypłacane co miesiąc przez 10 lat. Pieniądze, które otrzymasz, będą zwolnione z podatku od zysków kapitałowych, a ty zyskasz dodatkową emeryturę,
3. wypłatę jednorazową w postaci 100 proc., jednak od 75 proc. wypłaconych oszczędności musisz zapłacić podatek od zysków kapitałowych. Możesz jednak zdecydować się na wypłatę całości środków w ratach, aby środki nie były obciążone podatkiem, jednak muszą zostać one wypłacone w co najmniej 120 comiesięcznych ratach.

Jeśli nie chcesz być uczestnikiem PPK, masz możliwość rezygnacji z oszczędzania. Musisz złożyć pracodawcy deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat na PPK. Co więcej, deklaracja wypisania ważna jest jedynie przez 4 lata, a po tym czasie musisz ją złożyć ponownie. W przeciwnym razie pracodawca po raz kolejny rozpocznie dokonywania wpłat. Jeśli w danym miesiącu złożysz deklarację, a środki zostały już przekazane, kwota zostanie zwrócona. Wzór deklaracji znajdziesz na oficjalnej stronie programu.

Jeśli na twoim koncie zdążyły zgromadzić się środki, możesz zdecydować się w każdym momencie na ich zwrot przed ukończeniem 60. roku życia. Nie będzie to jednak kwota odpowiadająca wysokości zebranych pieniędzy, ponieważ zostanie ona pomniejszona o dopłaty ze strony państwa (wpłata powitalna i coroczne dopłaty), a także 30 proc. środków pochodzących od pracodawcy i 19 proc. podatek od zysków kapitałowych, który został wypracowany przez pozostałą część środków (wpłaty od pracownika i pracodawcy). 

Jeśli chcesz zrezygnować z dokonywania wpłat, musisz liczyć się z tym, że nie wykorzystasz możliwości, które oferują PPK. Możesz jednak nawet po złożeniu rezygnacji ponownie zacząć oszczędzać w ramach programu. Czy warto zostać w PPK? Wystarczy sprawdzić proste wyliczenia, by przekonać się, że uczestnictwo w programie jest opłacalne.

Nawet korzystając z innych opcji inwestowania, indywidualnie pracownikowi będzie bardzo ciężko wypracować środki na podobnym poziomie bez ponoszenia wysokiego ryzyka. Dlaczego? Wpłata pracodawcy to niemal drugie tyle, co wysokość wpłat własnych, a dodatkowo uczestnik otrzymuje dopłatę od państwa. Jeśli tylko będziesz przestrzegać zasad PPK, otrzymasz pieniądze nieobciążone 19 proc. podatkiem Belki (jak w przypadku każdej innej formy wypracowywania zysku). 

Opinie Polaków o PPK nie są jednak zbyt entuzjastyczne, co wynika m.in. z uprzedzeń w stosunku do przeprowadzonej reformy OFE. Jak wynika z raportu opublikowanego w kwietniu 2021 roku przez Instytut Emerytalny, poziom partycypacji Polaków w PPK jest szacowany na około 24 proc. (I kwartał 2021 roku). Wiele firm nadal dołącza do PPK, jednak eksperci Instytutu podkreślają, że obecny poziom partycypacji jest niezadowalający.

Warto jednak sprawdzić kalkulator PPK, dzięki któremu można dokonać szybkich obliczeń i przekonać się, czy warto pozostać w programie.