Ich wartość ZUS wylicza na wniosek świadczeniobiorców.
Czym jest kapitał początkowy? To suma zgromadzonych środków na koncie emerytalnym, którą ustala się w oparciu o składki opłacane przed 1999 rokiem. W tamtym czasie ZUS nie prowadził jednak indywidualnych kont ubezpieczonych. Skoro nie istnieją oddzielne pule, kwoty wpłat na ubezpieczenie społeczne trzeba odtworzyć na podstawie teoretycznej składki.
Kto może wnioskować o ustalenie kapitału początkowego?
Kwestia kapitału początkowego dotyczy przede wszystkim osób urodzonych po 1948 roku i opłacających składki na ubezpieczenie społeczne przed 1999 rokiem (jeśli ktoś podjął pracę dopiero później, nie posiada w ogóle kapitału początkowego). Wartość ta jest potrzebna do wyliczenia wysokości emerytury na nowych zasadach. Wcześniejsze roczniki też mogą skorzystać z takiego obliczenia.
Osoby, które przyszły na świat przed 1949 rokiem mogą liczyć na przeliczenie kapitału początkowego, jeśli spełniły łącznie trzy warunki:
- po raz pierwszy wniosek o emeryturę złożyły po 31 grudnia 2008 roku i wystąpiły o obliczenie świadczenia według nowych zasad;
- udokumentowały okresy składkowe i nieskładkowe - co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat dla mężczyzn (okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze wynoszącym maksymalnie 1/3 udowodnionych okresów składkowych);
- po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego pozostały objęte ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi;
Kapitał początkowy - jak obliczyć jego wysokość?
Wysokość kapitału początkowego zależy od kilku czynników. Ogromne znaczenie ma długość okresów składkowych i nieskładkowych sprzed 1999 roku, które obywatel może udowodnić. Oprócz tego, liczy się też podstawa wymiaru składek. Ostatnim elementem jest część socjalna. Jak się ją ustala?
ZUS oblicza ją przy uwzględnieniu 24 proc. kwoty bazowej wynoszącej 1220,89 zł (kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku) i tzw. współczynnika p. Druga wartość jest proporcjonalna do wieku i stażu osoby ubezpieczonej, osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.
Za podstawę wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się natomiast kwoty wynagrodzeń osiąganych przed datą graniczną (m.in. pensję za pracę, zasiłki czy świadczenia rehabilitacyjne). Za każdy rok (z uwzględnieniem pełnych miesięcy) ZUS liczy po 1,3 proc. podstawy wymiaru. Od 2015 roku taki sam przelicznik stosuje za urlopy udzielone z tytułu opieki nad dziećmi i czas niewykonywania pracy z tego samego powodu. Za okresy nieskładkowe natomiast po 0,7 proc.
Kwota ustalonego kapitału podlega corocznej waloryzacji na takich samych zasadach, co w przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne. Wyjątkiem była pierwsza, przeprowadzona za 1999 rok. Przyjęto wtedy wskaźnik w wysokości 115,60 proc. W kolejnych latach posługiwano się już wartościami publikowanymi w Monitorze Polskim. Zgodnie z ustawą emerytalną, w wyniku waloryzacji kwota kapitału początkowego nie może ulec obniżeniu.
W październiku wchodzi w życie ustawa obniżająca wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Pierwsze wnioski o emeryturę według nowych przepisów będzie można składać już na początku września. Przyda się do tego wyliczony kapitał początkowy. Więcej informacji na temat całego świadczenia udzielą doradcy emerytalni. Na spotkanie ze specjalistą będzie można się udać już 1 lipca do każdej placówki ZUS.