Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych opublikowana została 24 maja br. w Dzienniku Ustaw Nr 116, poz. 1205 i wejdzie w życie z dniem 1 września br. Jest to podstawowy akt regulujący zasady gromadzenia oszczędności na IKE oraz dokonywania wpłat, wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych na tych kontach.
Nowy sposób oszczędzania na emeryturę wspierać ma obecnie funkcjonujący system.
Nie trudno zauważyć, iż osoby przechodzące na emerytury odczuwają realny spadek dochodów w stosunku do poborów, jakie uzyskiwały w czasie aktywności zawodowej. Lekarstwem na to zjawisko mają być właśnie IKE.
By zmotywować nas do oszczędzania w nowej formie ustawodawca zadecydował, iż osoby gromadzące oszczędności na indywidualnych kontach emerytalnych będą zwolnione z 19 proc. podatku od dochodów kapitałowych.
Kto może oszczędzać w IKE?
Prawo do wpłat na IKE przysługiwać będzie osobie fizycznej mającej nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium RP (osoba mieszkająca w Polsce i tutaj podlegająca obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów), która ukończyła 16 lat.
Małoletni będą mieli prawo do dokonywania wpłat na IKE tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskają dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.
Gdzie można oszczędzać?
Oszczędzający będą mogli gromadzić oszczędności emerytalne wyłącznie na jednym IKE, jednakże otrzymają pełne prawo do zmiany instytucji finansowej prowadzącej indywidualne konto emerytalne.
Indywidualne konto emerytalne będzie można założyć podpisując umowę z jedną z instytucji finansowych:
· funduszem inwestycyjnym
· podmiotem prowadzącym działalność maklerską o świadczenie usług brokerskich i prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego służącego do jego obsługi
· zakładem ubezpieczeń - ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
· bankiem o prowadzenie rachunku bankowego.
Osoby gromadzące dotąd środki w ramach umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym lub w ramach umowy o świadczenie usług brokerskich i prowadzenie rachunku papierów wartościowych i rachunku pieniężnego będą mogły nadal oszczędzać w tych formach w ramach IKE – pod warunkiem, że instytucje te zapewniają odrębne ewidencjonowanie środków wpłacanych na IKE, a dodatkowo zakład ubezpieczeń gwarantuje możliwość dokonania wypłaty transferowej środków zgromadzonych na IKE do innej instytucji finansowej.
Ile można wpłacić?
Gromadzenie oszczędności na IKE ograniczone jest do rocznego limitu. Zgodnie z przepisami ustawy wpłaty dokonywane na IKE w roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć kwoty odpowiadającej półtorakrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym.
W przypadku IKE prowadzonego w ramach umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ograniczenie to dotyczy części składki ubezpieczeniowej stanowiącej wpłatę na IKE.
Ustawa budżetowa na 2004 rok określa przeciętne wynagrodzenie na poziomie 2 290 zł, a zatem gromadzone w IKE oszczędności nie będą mogły przekroczyć w bieżącym roku kwoty 3 435 zł (1,5 x 2 290 zł).
Warto zauważyć, iż tegoroczny limit rozkładać się będzie jedynie na 4 miesiące, a zatem maksymalna miesięczna wpłata na IKE od września do końca 2004 roku wyniesie aż 858,75 zł.
Od 2005 roku miesięczna wpłata będzie znacznie mniejsza, bo określony roczny limit dzielić się będzie nie na 4, ale już na 12 miesięcy.
Zwolnienie podatkowe
Oszczędzający w ramach IKE będą mieli prawo do zwolnienia z 19 proc. podatku „Belki” jedynie wówczas, gdy na podstawie pisemnej umowy o prowadzenie IKE jednocześnie gromadzili oszczędności tylko na jednym IKE.
Ponadto - by nie utracić omawianego zwolnienia - należy dokładnie przestrzegać określonych w ustawie terminów wypłaty zgromadzonych na IKE środków.
Z ulgi podatkowej skorzystają osoby, które wypłacą zgromadzone oszczędności dopiero po 60 roku życia lub po nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia i spełnią dodatkowo warunek:
· dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo
· dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty
Kryteria te zostały nieco złagodzone w stosunku do osób, które na dzień wejścia w życie ustawy znajdują się blisko wieku emerytalnego.
Zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy wypłata środków zgromadzonych na IKE:
- oszczędzającym urodzonym do dnia 31 grudnia 1945 r. następuje na wniosek oszczędzającego po spełnieniu warunku: · dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 3 dowolnych latach kalendarzowych albo · dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 3 lata przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty
- oszczędzającym urodzonym w okresie między 1 stycznia 1946 r. a 31 grudnia 1948 r. następuje na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat bądź nabyciu wcześniejszych uprawnień emerytalnych oraz spełnieniu warunku: · dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 4 dowolnych latach kalendarzowych albo · dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 4 lata przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.