Praktycznie w każdej gospodarce mamy problem z bezrobociem. Dochodzi do niego, gdy podaż siły roboczej jest wyższa niż popyt na nią. Mówiąc inaczej, z bezrobociem mamy do czynienia, gdy osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne do pracy i chciałyby ją podjąć za wynagrodzeniem oferowanym na rynku, nie są w stanie takiej pracy znaleźć.
Pojęcie bezrobocia cyklicznego
Definicja bezrobotnego została stworzona przez Międzynarodową Organizację Pracy. To ta definicja wykorzystywana jest w Europie do celów statystycznych. Według niej bezrobotny to osoba, która w tygodniu, w którym robiono badanie, nie wykonywała pracy zarobkowej dłużej niż przez godzinę.
Z bezrobociem wiąże się bezrobocie koniunkturalne, zwane też cyklicznym.
Bezrobocie cykliczne to pojęcie wprowadzone przez angielskiego ekonomistę Johna Maynarda Keynesa. Stworzył on definicję interwencjonizmu państwowego. Zakłada on, że państwo ingeruje w gospodarkę w określonych sytuacjach. Z takim interwencjonizmem mamy do czynienia:
- dotując upadające przedsiębiorstwa,
- nacjonalizując firmy,
- ustalając płacę minimalną,
- wydając pozwolenia na wykonywanie określonego zawodu, przez co ogranicza się liczbę osób je wykonujące,
- regulując import i eksport.
Wszystko po to, by nie doprowadzić do zbyt dużego bezrobocia. J.M.Keynes stwierdził, że bezrobocie może być związane z cyklami koniunkturalnymi.
Bezrobocie cykliczne – przyczyny i skutki
Bezrobocie cykliczne związane jest najczęściej z kryzysami ekonomicznymi. Jeśli sytuacja w gospodarce się pogarsza, to zmniejsza się popyt na usługi i produkty, a to jest przyczyną, że firmy muszą zmniejszyć zatrudnienie. Gdy gospodarka ma się lepiej i wychodzi z recesji, liczba wolnych miejsce pracy się zwiększa. Wtedy bezrobocie koniunkturalne maleje.
Bezrobocie cykliczne ma też wpływ na emigrację zarobkową. Gdy sytuacja gospodarcza w kraju nie jest dobra, wiele osób decyduje się wyjechać za granicę. Taka masowa emigracja przyczynia się do jeszcze drastyczniejszego pogorszenia sytuacji ekonomicznej z powodu coraz niższych wpływów podatkowych do budżetu. Wysokie bezrobocie jest sporym obciążeniem dla publicznych finansów, ponieważ trzeba przeznaczyć sporo środków na to, by zaktywizować zawodowo mieszkańców, a także wypłacić zasiłki.
Bezrobocie cykliczne wpływa też niekorzystnie na sytuację osób, które pracy nie mają. Jeśli brakuje im środków do życia, rodzi to frustrację, a w dłuższej perspektywie może spowodować obniżenie poczucia własnej wartości i depresję.
Keynes nazywał bezrobocie cykliczne "bezrobociem przymusowym". Według niego ludzie są bezrobotni z przymusu w sytuacji, gdy następuje mały wzrost cen konsumpcji w stosunku do płacy minimalnej. Według koncepcji Keynesa ludzie są w stanie podjąć pracę za wynagrodzenie, które jest oferowane przez rynek (a nawet niższe), ale mimo tego nie ma dla nich pracy.
W związku z tym, zdaniem Keynesa państwo powinno interweniować w gospodarkę, by nie dopuścić do wystąpienia bezrobocia cyklicznego albo ograniczyć jego skutki. Bezrobocie koniunkturalne, jak już wspomnieliśmy, związane jest przede wszystkim z cyklami gospodarczymi. Występuje głównie wtedy, gdy gospodarka jest w fazie recesji.