Żeby dobrze rozróżnić kwotę brutto i netto dobrze jest określić czy odnosimy ją do osoby prywatnej czy do przedsiębiorcy. Inaczej bowiem będziemy posługiwali się tym pojęciem, jeśli nie ma firmy, a inaczej prowadząc działalność.
Netto dla pracownika
Wynagrodzenie netto stanowi kwotę, która wypłacana jest faktycznie pracownikowi za pracę . Inaczej mówi się, że jest to "kwota wypłacana do ręki". To ile realnie znajdzie się na koncie pracownika. Wynagrodzenie brutto jest to przychód jeszcze przed potrąceniem z niego składek ZUS, a także zaliczek podatku dochodowego i ewentualnie innych kosztów.
Weźmy np. pod uwagę umowę o dzieło, w której jest rozliczane przeniesienie praw autorskich. Ustalmy, że ma ona kwotę brutto w wysokości 1000 zł. W takim wypadku wykonawca dzieła otrzyma "na rękę" 910 zł. Przy takiej umowie musimy zastosować 50 proc. koszty uzyskania przychodu. Dlatego podatek będzie wyliczony od kwoty 500 zł. 18 proc. od 500 zł, to 90 zł. Wychodzi na to, że wynagrodzenie netto będzie wypłacone w wysokości 910 zł. Z umowy o dzieło nie trzeba rozliczać składek ZUS.
W przypadku umowy o pracę kwota brutto wymieniona jest zawsze na umowie o pracę lub umowie zleceniu. Jest to pensja całkowita, razem z wszystkimi obciążeniami. Są to np. składki do ZUS i zaliczka na podatek dochodowy. Od wynagrodzenia pracownika trzeba więc odjąć składki, obciążające część wynagrodzenia. Warto zaznaczyć, że rozlicza się połowę składki emerytalnej i rentowej oraz a także całą składkę chorobową i zdrowotną. Od wynagrodzenia brutto odlicza się też w całości zaliczkę na podatek dochodowy.
Składka na ubezpieczenie emerytalne stanowi 19,52 proc. podstawy wymiaru. Kwota ta jest rozliczana po połowie z wynagrodzenia pracownika. Resztę "dorzuca" pracodawca. Jeśli mówimy o ubezpieczeniu rentowym, to składka wynosi 8 proc., z czego pracodawca płaci 6,5 proc., a pracownik 1,5 proc.
Od wynagrodzenia brutto odlicza się również składki ubezpieczenia chorobowego. Jej wysokość to 2,45 proc. wynagrodzenia. Ta składna rozliczana jest w całości z wynagrodzenia pracownika. A co daje? Jeśli pracownik zachoruje, będzie mógł dostać zasiłek.
Wysokość składki zdrowotnej to 9 proc. wynagrodzenia. Jednak, żeby ją obliczyć, trzeba najpierw odliczyć z wynagrodzenie sumę składek emerytalnej, rentowej i chorobowej.
Brutto a netto dla pracownika firmy polskiej i zagranicznej
Kwota brutto i netto będzie różna, jeśli porównamy wynagrodzenie pracownika, który pracuje dla firmy z Polski i firmy z zagranicy. Wszystko dlatego, że w tym drugim wypadku składki będą odprowadzane zgodnie z zasadami obowiązującymi za granicą.
Jeśli pracuje się zdalnie, np. z Polski dla zagranicznej firmy, to kwota netto i brutto będzie zwykle taka sama. Wszystko dlatego, że zagraniczna firma nie odprowadzi podatku w kraju siedziby. Przeleje całość kwoty i będzie chciała odprowadzić podatek samodzielnie w Polsce. Podobnie będzie w sytuacji, gdy klient to osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej. Osoba prywatna nie może bowiem odprowadzić za kogoś podatku ani składek ZUS.
Brutto a netto przedsiębiorcy
W przypadku przedsiębiorcy nie możemy mówić o netto i brutto przy podatku dochodowym, a także składek ZUS. Mówimy o tym tylko w przypadku różnicy dotyczącej podatku VAT.
Jako przedsiębiorca trzeba płacić oczywiście składki ZUS i zaliczki na podatek dochodowy. Jednak nie są one brane pod uwagę w rozumieniu netto, brutto.
Najprościej więc przyjąć następujące rozróżnienie:
- Brutto – jest to cała kwota.
- Netto – kwota uzyskiwana po potrąceniu podatku i składek ZUS.