Żeby określić kwotę netto, dobrze jest najpierw zwrócić uwagę na to, jaki rodzaj umowy został podpisany.
Netto dla pracownika
Wynagrodzenie netto jest to kwota, którą pracownik realnie otrzymuje za pracę. Inaczej mówi się, że jest to kwota „do ręki”. To tyle, ile faktycznie pojawia się na koncie. Wynagrodzenie brutto jest to natomiast przychód przed potrąceniem składek ZUS, zaliczek na podatek dochodowy i ewentualnie innych kosztów.
Weźmy np. pod uwagę umowę o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, w której kwota brutto to 1000 zł. W takim wypadku wykonawca dzieła otrzyma „na rękę” 910 zł. W tym przypadku stosujemy bowiem 50 proc. koszty uzyskania przychodu. W związku z tym podatek liczymy od kwoty 500 zł. 18 proc. od tej wartości to 90 zł wiec wynagrodzenie netto wyniesie 910 zł. W przypadku umowy o dzieło nie płacimy składek ZUS.
To właśnie składki ZUS często decydują o tym, jaka jest różnica między kwotą brutto a netto.
Mówiąc o pensji brutto, mamy na myśli tę określoną w umowie o pracę lub umowie zlecenie. To pensja całkowita, zawierająca wszystkie obciążenia. To zwykle składki ZUS i zaliczka na podatek dochodowy. Bezpośrednio od wynagrodzenia pracownika odejmujemy składki, które obciążają jego część wynagrodzenia (to połowa składki emerytalnej i rentowej oraz składka chorobowa i zdrowotna w całości). Od wynagrodzenia brutto potrąca się też całą zaliczkę na podatek dochodowy.
Składka na ubezpieczenie emerytalne to 19,52 proc. Po połowie płacona jest przez pracownika i pracodawcę. Jeśli mówimy o ubezpieczeniu rentowym, to składka wynosi 8 proc., z czego pracodawca płaci 6,5 proc., a pracownik 1,5 proc.
Od wynagrodzenia brutto odliczamy też składki na ubezpieczenie chorobowe. To 2,45 proc. wynagrodzenia brutto. W całości pokrywana jest przez pracownika. Dzięki niej pracownik, który jest chory i nie może wykonywać pracy, otrzyma zasiłek.
Składka zdrowotna to 9 proc. wynagrodzenia. Jednak żeby ją obliczyć trzeba wynagrodzenie pomniejszych o sumę składek emerytalnej, rentowej i chorobowej.
Zaliczka na podatek dochodowy
Żeby obliczyć zaliczkę na podatek dochodowy, trzeba wziąć najpierw przychód, czyli wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na ubezpieczenie społeczne. Od przychodu odejmujemy koszty uzyskania przychodu, które zależą od tego, czy pracownik mieszka i pracuje w tej samej miejscowości. Wynik odejmowania zaokrąglamy do pełnych złotych. Wychodzi nam dochód, od którego obliczamy podatek. Od podatku odejmujemy jeszcze składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75 proc.
Brutto a netto przedsiębiorcy
W przypadku przedsiębiorcy nie możemy mówić o netto i brutto przy podatku dochodowym, a także składek ZUS. Mówimy o tym tylko w przypadku różnicy dotyczącej podatku VAT. Gdy przedsiębiorca nie jest płatnikiem VAT, to różnica między netto a brutto nie występuje. W przypadku usługi dla zagranicznego klienta, a przedsiębiorca płaci VAT, to i tu nie będzie różnicy między brutto a netto. W takim wypadku wystawia się bowiem fakturę z tzw. odwrotnym obciążenie VAT. Wtedy nie dolicza się do ceny podatku VAT.
Jako przedsiębiorca trzeba płacić oczywiście składki ZUS i zaliczki na podatek dochodowy. Jednak nie są one brane pod uwagę w rozumieniu netto, brutto.
Żeby obliczyć kwotę netto z brutto, dobrze jest wiedzieć, że:
- Brutto – jest to cała kwota;
- Netto – kwota, uzyskiwana po potrąceniu podatku i składek ZUS.