Cash pooling to pojęcie związane z zarządzeniem finansami. Cash pooling wykorzystywany jest przede wszystkim w firmach, które działają w grupach kapitałowych albo takich, które mają bardzo rozbudowaną strukturę organizacyjną.
Zastosowanie cash poolingu pozwala na bardziej efektywne wykorzystywanie kapitału zewnętrznego. Wiadomo bowiem, że różne podmioty należące do jednej grupy kapitałowej mają odmienne zapotrzebowanie na kapitał zewnętrzny, czyli na kredyt. A ten jest rozwiązaniem drogim. Wymaga płacenia sporych odsetek. Cash pooling to metoda finansowa, która jest alternatywą dla kredytu.
Jak działa cash pooling?
Najprościej rzecz ujmując, cash pooling polega na tym, że niedobory finansowe jednej spółki pokrywane są nadwyżkami, które wypracowała inna spółka należąca do grupy kapitałowej.
Cash pooling opiera się na tym, że zasoby spółek przesyła się na jedno konto, zarządzane przez pool leadera. Najczęściej pool leaderem jest podmiot, który wchodzi w skład grupy kapitałowej. Podstawowe zadanie pool leadera to takie rozłożenie środków, by w razie konieczności pokryć ewentualne braki. Formalnie taki rozdział środków nazywa się kompensatą sald. Kompensata taka może być dwojaka:
- zero balancing cash pooling (koncentracja środków na rachunku) – to rzeczywiste przesyłanie pieniędzy pomiędzy rachunkami należącymi do grupy kapitałowej. Jeśli w którejś ze spółek występuje nadwyżka, jest ona przesyłana na wspólne konto, z którego potem środki są przesyłane na rachunku, w których jest niedobór;
- national cash pooling (kompensowanie odsetek) – oznacza, że zamiast pieniędzy nalicza się odsetki. Opieramy się wtedy na całkowitym bilansie wszystkich podmiotów, które uczestniczą w cash poolingu.
Czy cash pooling to pożyczka?
Trzeba pamiętać, że w przypadku pożyczki może istnieć konieczność rozliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli stosujemy cash pooling, czyli system, w którym najpierw zbiera się środki na jednym koncie, a potem przesyła się je do innych podmiotów w grupie, nie daje szans na to, by określić, że mówimy o pożyczce. Dlaczego? Bo nie występują tu określenie konkretnej kwoty, nie ma też deklaracji, że pieniądze będą zwrócone. A te elementy wiążą się z umową pożyczki.
Dodatkowo żaden z podmiotów nie wie, na co będą przeznaczone pieniądze, które przesyła na wspólne konto. Wszystko to powoduje, że w przypadku zastosowania mechanizmu cash pooling nie trzeba będzie rozliczać podatku od czynności cywilnoprawnych.
Co z VAT-em w przypadku cash poolingu?
Może też powstać wątpliwość, czy w przypadku cash pooling trzeba zapłacić VAT z tytułu tego, że świadczy się usługi finansowe? Warto tutaj zwrócić uwagę, że podmioty nie świadczą między sobą żadnych usług. Jeśli zarządzaniem i rozliczaniem pieniędzy będzie zajmował się bank, to on będzie pool leaderem. W związku z tym to on jest pośrednikiem i świadczy usługi pośrednictwa finansowego. Usługi pośrednictwa finansowego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, w związku z tym będziemy mieć do czynienia ze zwolnieniem z konieczności rozliczania VAT.
Jak więc się okazuje, cash pooling to wyjątkowo korzystna forma zarządzania płynnością finansową w przypadku spółek, które działają w grupie kapitałowej. Skutecznie pozwala unikać ponoszenia kosztów, które są związane z możliwością wystąpienia niedoborów na koncie.