Co robić, gdy przychody nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach

Postępowanie w sprawie ustalenia wysokości przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych odbywa się na podstawie przepisu art. 20 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W trakcie takiego postępowania organ podatkowy ustali na podstawie poniesionych przez podatnika w roku podatkowym wydatków i wartości zgromadzonego w tym roku mienia, czy wydatki te i wartości znajdują pokrycie w mieniu zgromadzonym przed poniesieniem tych wydatków lub zgromadzeniem mienia, pochodzącym z przychodów uprzednio opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania. Postępowanie może być wszczęte zarówno przez urzędy skarbowe, jak i przez urząd kontroli skarbowej.

Od przychodów z nieujawnionych źródeł stawka podatku wynosi 75 proc. Ponadto, na podatnika może być nałożona kara grzywny z kodeksu karnego skarbowego. Jednocześnie przy opodatkowaniu nieujawnionych przychodów nie nalicza się odsetek za zwłokę.

W roku 2007 Ministerstwo Finansów wydało pismo: _ Wytyczne dla urzędów kontroli skarbowych i urzędów skarbowych dotyczących postępowania w sprawie przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych _. W piśmie tym określa się sposób pozyskiwania przez organ informacji, przykładowo: z będących w posiadaniu US zeznań i deklaracji, informacji o rachunkach bankowych, informacji uzyskiwanych od sądów, komorników, notariuszy, informacje pochodzące od m.in. urzędów gmin, dealerów samochodowych, biur maklerskich, banków, informacje wynikające ze źródeł masowego przekazu, anonimy, donosy.

Wiedząc, skąd fiskus czerpie informacje o naszych dochodach łatwo wskazać transakcje mogące wzbudzić podejrzliwość fiskusa:

• nabycie nieruchomości, samochodu czy łodzi;
  • posiadanie licznych lokat bankowych czy inwestycje na giełdzie;
  • występowanie dysproporcji wydatków i przychodów.

Jeżeli organ podatkowy stwierdzi, że podatnik nie posiada pokrycia na poniesione wydatki i majątek w ujawnionych źródłach przychodów, przeprowadza wstępne postępowanie weryfikacyjne posiadanych danych oraz postępowanie podatkowe. Urzędy skarbowe w pierwszej kolejności porównują zadeklarowane dochody z wszelkimi dostępnymi w urzędzie informacjami o dokonanych przez podatnika transakcjach.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w postępowaniu ustalenia dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach:

• organy podatkowe dowodzą istnienia i wysokości przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, zaś
  • podatnik powinien wskazać dochody jako źródła pokrycia swoich wydatków i wartości zgromadzonego mienia.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/114/t34418.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/podatki/artykul/zgubiles;fakture;vat;i;tak;odliczysz,38,0,811558.html) Zgubiłeś fakturę? VAT i tak odliczysz
Co prawda, to na podatniku spoczywa ciężar wykazania, że suma poniesionych w roku podatkowym wydatków i wartość zgromadzonych w tymże roku zasobów finansowych znajdują pokrycie w już opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania źródłach przychodu oraz w posiadanych przedtem zasobach majątkowych, niemniej takie usytuowanie ciężaru dowodu nie zwalnia organu od obowiązku kompleksowej analizy wszelkich posiadanych i zgromadzonych danych i informacji w zakresie ustalenia wysokości wydatków oraz wartości zgromadzonego przez podatnika mienia. To na organy nałożony jest bowiem obowiązek podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, czemu towarzyszy obowiązek zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Zobaczy zatem do jakich środków sięgają organy w celu wypełnienia tego obowiązku.

Pewien pogląd na środki dowodowe stosowane przez ograny daje lektura wyroków sądów administracyjnych. Popularnymi wytłumaczeniami dla źródła pochodzenia majątku są:

• darowizny (urząd sprawdza czy darczyńca dysponował wystarczającymi środkami finansowymi dla dokonania tej darowizny);
  • pożyczki (urząd sprawdza czy są dowody przekazania kwoty pożyczki oraz czy następuje jej spłata, a także czy był zapłacony podatek od czynności cywilnoprawnych);
  • nierząd i usługi towarzyskie (podatnik jest proszony o przedstawienie dowodów potwierdzających jego wyjaśnienia – miejsce spotkań, przedstawienie listy klientów w celu ich przesłuchania,; jeżeli powołuje się na świadczenie usług nierządu zagranicą organ prosi o przedstawienie dowodów odbywania podróży);
  • prezenty ślubne (organ żąda przedstawienia oświadczenia darczyńcy o wysokości przekazanego prezentu);
  • sprzedaż złomu (organ żąda podania adresu złomowisk, źródła pochodzenia złomu).

Niektórym podatnikom nie sposób jednak odmówić pomysłowości w zakresie udowadniania legalności pochodzenia środków pieniężnych. Przykładowo podatnik wskazywał, iż źródłem pochodzenia środków pieniężnych za które nabył nieruchomość jest pożyczka uzyskana od krewnych zamieszkałych na stałe w USA. Naczelnik Urzędu Skarbowego, w celu zweryfikowania oświadczenia podatnika, wystąpił za pośrednictwem Ministerstwa Finansów do administracji podatkowej Stanów Zjednoczonych o przesłuchanie tych osób na okoliczność udzielenia pożyczek ( por. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 20.04.2011r., sygn. I SA/Bk 512/10).

[ ( http://static1.money.pl/i/h/169/t77993.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/podatki/artykul/prostsze;rozliczanie;podatku;od;nieruchomosci,164,0,788644.html) Prostsze rozliczanie podatku od nieruchomości
Inny podatnik (mieszkający na wsi), jako źródło pochodzenia oszczędności wskazał oszczędności za lata wcześniejsze oraz wykazywał niskie roczne koszty utrzymania (wyżywienie - 1.000 zł, ubrania - 100 zł, elektryczność, gaz, woda – 300 zł). Organ uznał za nieprawdopodobne, opierając się na doświadczeniu życiowym, by gospodarstwo domowe składające się z 5 osób poniosło wydatki na zakup odzieży wynosiły 100 zł, wydatki na wyżywienie 1000 zł, a ponadto nie były ponoszone żadne wydatki związane z kształceniem wnuków oraz użytkowaniem samochodu. W celu ustalania kosztów utrzymania w relacjach wiejskich organ złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Biegły dokonał weryfikacji prawdziwości kwoty podanej przez skarżącą jako kosztów utrzymania w ujęciu miesięcznym, wykorzystując do tego celu posiadane dane jednostkowe z badania budżetów gospodarstw domowych (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 18.04.2011r., sygn. I SA/Łd 1137/10).

W kolejnej sprawie rozpatrywanej przez sąd podatniczka wskazywała, że źródłem pochodzenia środków pieniężnych są kwoty przekazywane przez męża z przeznaczeniem na utrzymanie rodziny. Potwierdzeniem tego faktu miał być odręcznie sporządzony dokument podpisany przez męża podatniczki.

Naczelnik Urzędu Skarbowego podkreślił, że nie mógł zweryfikować prawdziwości powyższego oświadczenia poprzez dowód z przesłuchania męża podatniczki w charakterze świadka, ponieważ miejsce jego pobytu było nieznane organowi podatkowemu. Wskazał, że mąż podatniczki jest poszukiwany listem gończym za popełnienie przestępstw (w tym morderstwo), a żona i jego ojciec nie znali adresu, pod którym przebywa.

Mimo tych trudności, organ w celu ustalenia źródeł dochodów zarówno podatniczki jak i jej męża, zwrócił się m.in. z pismem do wszystkich Naczelników Urzędów Skarbowych o informacje w zakresie posiadanych nieruchomości, majątku ruchomego, prowadzonej działalności gospodarczej, deklaracji, zeznań podatkowych i zawartych umów cywilnoprawnych oraz umów darowizn, w których stronami byli: podatniczka, jej mąż, oraz dwie spółki z o.o. , w których osoby te były wcześniej zatrudnione (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 01.04.2011r., sygn. I SA/Po 432/10).

Z analizy powyższych przykładów wynika, iż organy podatkowe dysponują szerokim wachlarzem narzędzi dla badania wyjaśnień składanych przez podatników, co do źródła pochodzenia ich majątku, zaś podatnicy planując większą transakcję muszą się liczyć, że zwrócą nią na siebie uwagę fiskusa.