Czas pracy

Jeśli w przedsiębiorstwie planuje się czas pracy konkretnego pracownika, trzeba uwzględnić wymiar czasu pracy dla określonego okresu rozliczeniowego. Niezależnie jednak od tego, jak długi jest okres rozliczeniowy, zwykle robi się to tak samo. Wyjątek stanowi praca w ruchu ciągłym. Dzięki ustaleniu wymiaru czasu pracy można określić, przez ile dni w ciągu roku pracownik jest zobowiązany pracować.

Kodeks pracy nakłada na pracodawców obowiązek takiego układania grafików pracowników, by czas pracy w ciągu jednej doby nie przekraczał 8 godzin, a także 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy, zważając, że okres rozliczeniowy ma maksymalnie 4 tygodnie. Biorąc pod uwagę te założenia, można obliczyć wymiar czasu pracy.

Kodeks pracy bardzo wyraźnie opisuje sposób ustalania wymiaru czasu pracy.

1. Najpierw trzeba pomnożyć 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni, które przypadają do przepracowania w konkretnym okresie. Jeśli bierzemy pod uwagę miesiąc, to będzie to 4).
2. Do wyniku dodajemy liczbę dni, która pozostała do końca okresu bierzemy pod uwagę te przypadające od poniedziałku do piątku.
3. Na koniec odejmujemy 8 godzin za każde święto wolne od pracy, które przypada w dzień inny niż niedziela.

Gdy uwzględnimy wszystkie święta, a także weekendy, to w 2018 roku wypada 114 dni wolnych od pracy. Dzień wolny od pracy to niedziele, a także wszystkie inne określone w przepisach o dniach wolnych. Praca w niedzielę i święto to ta praca, która jest wykonywana między godz. 6.00 w niedzielę lub dzień świąteczny, 6.00 rano następnego dnia. Chyba że pracodawca ustalił inną godzinę.

Jeśli obliczamy wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego na pół lub ćwierć etatu, to jego wymiar ten ulega obniżeniu proporcjonalnie w stosunku do liczby godzin całego etatu.

Jeśli dla pracownika etatowego wymiar czasu pracy wyniesie 160 godzin, to w przypadku pracownika zatrudnionego na pół etatu będzie to 80 godzin, a tego, który pracuje na 3/4 etatu, wymiar wyniesie 120 godzin.

W sytuacji, gdy dochodzi do zmiany wymiaru etatu, zmienia się wymiar czasu pracy. Zmniejszenie wymiaru etatu następuje poprzez podpisanie aneksu do umowy na mocy porozumienia stron albo jako wypowiedzenie zmieniające.

W przypadku umowy o pracę na pełny etat i część etatu trzeba wskazać liczbę godzin, wykraczających poza określony wymiar czasu pracy. Jego przekroczenie skutkuje tym, że pracownik musi otrzymać wynagrodzenie przysługujące za godziny nadliczbowe.

Trzeba pamiętać, że wymiar czasu pracy trzeba obniżyć o liczbę godzin, podczas których pracownik nie był obecny w pracy, a przypadały one do przepracowania. Do takich okresów nieobecności zaliczyć trzeba też urlop wypoczynkowy, jak i niezdolność do pracy związaną z chorobą.

Wykaz wymiaru czasu pracy w 2018 roku przedstawia się następująco:

A – czas pracy pełnych tygodni okresu rozliczeniowego,

B – uwzględnienie "dni wystających",

C – obniżenie czasu pracy z tytułu świąt

D – liczba godzin dla okresu rozliczeniowego,

E – liczba dni do przepracowania.