Czy można odliczyć VAT od usług stołówkowych

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT), obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług gastronomicznych.

Do końca 2010 r. o kwalifikacji podatkowej usług stołówkowych (a także cateringowych) oraz usług gastronomicznych decydowało przyporządkowanie do określonej grupy statystycznej wg PKWiU z 1997 r. Symbolem 55.3 ustawodawca oznaczał usługi gastronomiczne, zaś usługi przygotowywania i dostarczania posiłków podmiotom zewnętrznym posiadały symbol 55.5 - usługi stołówkowe i usługi dostarczania posiłków dla odbiorców zewnętrznych (tzw. catering). Przyjmowało się więc, że usługi stołówkowe czy też usługi cateringowe są inną czynnością niż usługa gastronomiczna. W konsekwencji do końca 2010 r. istniało od ich nabycia prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Od 1 stycznia 2011 r. dla oceny - w zakresie możliwości odliczania podatku naliczonego - czy mamy do czynienia z usługą stołówkową, cateringową czy też gastronomiczną nie ma znaczenia symbol PKWiU tej usługi. Jak wskazuje art. 5a ustawy o VAT, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne. W art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT prawodawca nie posłużył się symbolem statystycznym.

Żadne z wyżej wymienionych pojęć (usługa gastronomiczna/cateringowa/stołówkowa) nie zostało zdefiniowane w samej ustawie o VAT. Jednocześnie w obowiązującym we wszystkich krajach UE (w tym także w Polsce) rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej zawarto definicję usługi restauracyjnej i cateringowej. Dodatkowo definicję usługi gastronomicznej znajdziemy w słowniku języka polskiego.

W konsekwencji, celem ustalenia prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych usług: restauracyjnych, cateringowych, gastronomicznych:

• w stosunku do dwóch pierwszych należy posłużyć się definicją zawartą w przywołanym rozporządzeniu,
  • w stosunku do usługi gastronomicznej zaś definicją zawartą w słowniku języka polskiego.

Jak czytamy w art. 6 ust. oraz ust. 2 tegoż rozporządzenia, usługi restauracyjne i cateringowe oznaczają usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów lub żywności i napojów stanowi jedynie element większej całości, w której muszą przeważać usługi.

Usługi restauracyjne polegają na świadczeniu takich usług w lokalu należącym do usługodawcy, podczas gdy usługi cateringowe polegają na świadczeniu takich usług poza lokalem usługodawcy **(ust. 1). Za usługi cateringowe i restauracyjne w rozumieniu ust. 1 nie uznaje się dostawy gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo dostawy gotowej lub niegotowej żywności i napojów, wraz z ich transportem lub bez niego, ale bez żadnych innych usług wspomagających (ust. 2).

Natomiast, jak czytamy w słowniku PWN, gastronomia to działalność produkcyjno-usługowa, obejmująca prowadzenie restauracji, barów itp.[1]. Zatem z usługą gastronomiczną mamy do czynienia wtedy, gdy posiłek jest podany w miejscu, w którym jest on przyrządzany (np. restauracja, bar).

Definicja usług stołówkowych nie została ujęta ani w rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) nr 282/2011 ani w słowniku języka polskiego. W słowniku znajduje się jedynie definicja słowa _ stołówka _, które oznacza zakład żywienia zbiorowego przy instytucji czy też salę jadalną takiego zakładu. Dlatego też, wg autora, należy ją kwalifikować wg kryteriów (cech charakterystycznych) przypisywanym ogólnie usługom gastronomicznym czy też cateringowym. W ujęciu ogólnym (gospodarczym) niewątpliwie bowiem są to usługi należące do kategorii gastronomicznych (żywienia).

Zatem celem udzielenia odpowiedzi na pytanie czy od nabywanych usług stołówkowych przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego należy ustalić:

1. czy podawane w stołówce posiłki są również w niej bezpośrednio przygotowywane (w stołówce jest również kuchnia, w której są przygotowywane posiłki) - wówczas, naszym zdaniem, mamy do czynienia z usługą restauracyjną/gastronomiczną, od której nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego;
2. czy też posiłki są przygotowywane w całkiem innym miejscu, a stołówka oznacza jedynie salę, do której o wyznaczonej porze dostarczono posiłki i podano je osobom wskazanym przez klienta (ewentualnie posiłki jedynie podgrzano, aby posiadały odpowiednią temperaturę) - wówczas, mamy do czynienia z odpowiednikiem usługi cateringowej, od której istnieje możliwość odliczenia podatku naliczonego.

[1] http://sjp.pwn.pl/szukaj/gastronomia