Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia możliwe jest jedynie w czterech przypadkach.
Gdy zostało wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, pracodawca ciężko naruszył swoje obowiązki względem pracownika, pracownik został przywrócony do pracy u innego pracodawcy oraz wtedy gdy zakład pracy przeszedł na innego pracodawcę.
Kodeks pracy szczegółowo wskazuje okoliczności, w których pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Rozwiązanie stosunku pracy w tych sytuacjach pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.Orzeczenie lekarskie
Zgodnie z art. 55 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy.
Analizując treść wskazanego artykułu, należy przyjąć, że stanowi on podstawę do zmiany przez pracodawcę pracownikowi warunków pracy i płacy. Pracodawca, przenosząc pracownika do innej pracy, niezagrażającej jego zdrowiu, musi pamiętać, że powinna być ona odpowiednia, biorąc pod uwagę stan zdrowia pracownika i jego kwalifikacje zawodowe. Istotnym jest, że Kodeks pracy nie gwarantuje w tej sytuacji pracownikowi dodatku wyrównawczego, jeśli na nowym stanowisku pracy otrzymuje niższe wynagrodzenie.
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy, w razie stwierdzenia objawów wskazujących na powstanie choroby zawodowej oraz w przypadku niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nienabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Czym jest ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika?
Zgodnie z treścią art. 55 § 1Äďż˝Ą k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wynikających z prawa pracy. Pod pojęciem podstawowych obowiązków wobec pracownika należy rozumieć przede wszystkim obowiązki wynikające z art. 94 k.p. – m.in. obowiązki dotyczące bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, terminowego wypłacania wynagrodzenia za pracę czy związane z udzieleniem urlopu wypoczynkowego. Przepisu Kodeksu pracy nie definiują _ ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków. _
Posiłkując się stanowiskiem doktryny, należy je odnieść do stopnia winy sprawcy. Za stanowiskiem Sądu Najwyższego należy przyjąć, że wiążą się one z winą umyślną lub rażącym niedbalstwem (por. wyr. SN z dnia 4.04.2000r., I PKN 516/99). Należy tu np. wskazać, że pracodawca niewypłacający pracownikowi bez usprawiedliwionej przyczyny części jego wynagrodzenia za pracę, narusza w sposób ciężki swoje podstawowe obowiązki. Naruszenie to następuje co miesiąc w terminie płatności wynagrodzenia (wyr. Sn z dnia 8.08.2006r., I PK 54/06). Pracownicy powinni jednak zwrócić uwagę na fakt, że pracodawcy z reguły nie można przypisać ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika, jeżeli nie wypłaca określonego składnika wynagrodzenia za pracę, którego przysługiwanie jest sporne, a pracodawca uważa, w oparciu o usprawiedliwione argumenty, roszczenie pracownika za nieuzasadnione (wyr. SN z dnia 6.03.2008r., II PK 185/07).
Podkreślenia wymaga stwierdzenie, że w przypadku rozwiązania umowy o pracę w związku z naruszeniem przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.
Jaka forma wypowiedzenia?
Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Oczywistym jest, że wskazana przyczyna powinna być rzeczywista. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Istotnym jest, że rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 55 § 1 i 11 k.p. pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Nieuzasadnione wypowiedzenie umowy
W świetle art. 61Äďż˝Ą k.p. w razi nieuzasadnionego rozwiązania prze pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1Äďż˝Ą k.p., pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie. O zasadności tego roszczenia orzeka sąd pracy. Wskazane odszkodowanie, przysługuje w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia, a w przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. Co więcej, w razie orzeczenia przez sąd pracy o odszkodowaniu, rozwiązanie przez pracownika umowy nie wiąże ze sobą skutków, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem (art. 61² § 2 k.p.).
Przywrócenie do pracy
Pracownik może również rozwiązać umowę o pracę, bez wypowiedzenia, za trzydniowym uprzedzeniem, w sytuacji gdy został przywrócony do pracy w poprzednim miejscu zatrudnienia w związku z nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę przez poprzedniego pracodawcę. Zgodnie z art. 48 k.p. pracownik może dokonać tego wypowiedzenia w terminie 7 dni od dnia przywrócenia do pracy. Również w tym przypadku rozwiązanie umowy w tym trybie pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę
Kolejna możliwość rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia wynika z art. 23Äďż˝Ą § k.p. Zgodnie z nim pracownik, w terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, może bez wypowiedzenia, jedynie za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać dotychczasowy stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Katarzyna Stępnicka jest aplikantką radcowską z Kancelarii Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, Oddział w Gdańsku
Czytaj w Money.pl | |
---|---|
Dni wolne na poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia Liczba takich dni uzależniona jest od długości okresu wypowiedzenia. | |
Czy pracownik może nie wykonać polecenia pracodawcy? Jak daleko jest posunięta konieczność podporządkowania się przez pracownika poleceniom służbowym? Czy pracownik może odmówić ich wykonania? | |
Indywidualny rozkład czasu pracy - kiedy, na jakich warunkach? Czym jest indywidualny rozkład czasu pracy i na czyj wniosek może zostać on wprowadzony? |