Może się zdarzyć, że małżonek otrzymuje wyższą emeryturę. Często z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku mężczyzn. Wszystko dlatego, że mężczyźni najczęściej mają wyższe zarobki, także dłużej pracują. To wszystko wpływa na wysokość emerytury. Właśnie dlatego po śmierci męża, wdowa może starać się o świadczenie po zmarłym mężu. Podobnie jak wdowiec może ubiegać się o emeryturę po swojej zmarłej żonie. Choć będzie ona nieznacznie mniejsza niż świadczenie wypłacane bezpośrednio mężowi lub żonie, to i tak może to być opłacalne.
Jak starać się o emeryturę współmałżonka?
Warto wiedzieć, że zasady, na jakich przejmuje się świadczenia z ZUS po zmarłych, reguluje ustawa o emeryturach i rentach z FUS. Prawo to przewiduje, że przejęte świadczenie jest wypłacane w formie renty rodzinnej. Taka nazwa obowiązuje zawsze, nawet wtedy, gdy zmarły pobierał emeryturę, a nie rentę.
Skoro ustaliliśmy już nazewnictwo, to pora przejść do wyjaśnienia, jakie świadczenia może przejąć małżonek. I tak przejąć można:
- emeryturę (także pomostową),
- zasiłek przedemerytalny,
- świadczenie przedemerytalne.
Współmałżonek ma też prawo do świadczenia po zmarłej żonie lub mężu, jeśli w momencie śmierci zmarły miał prawo do tego, żeby przyznać emeryturę albo rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jeśli miałaby to być renta, to uznaje się, że zmarły był całkowicie niezdolny do pracy.
Możliwość przejęcia świadczenia po współmałżonku nie przysługuje jednak zawsze. Żeby tak się stało, muszą być spełnione określone warunki.
Przede wszystkim chodzi o to, że współmałżonek w momencie śmierci męża lub żony musi mieć więcej niż 50 lat, jeśli wnioskuje o rentę rodzinną, to musi być niezdolna do pracy albo wdowiec lub wdowa wychowuje dziecko, które jest uprawnione do renty rodzinnej. W takiej sytuacji dzieci nie mogą mieć więcej niż 16 lat lub 18 lat, jeśli się uczą.
Dobrze też wiedzieć, że późniejsza renta rodzinna przysługuje również wtedy, gdy wdowiec lub wdowa w ciągu 5 lat od śmierci małżonka spełni warunek wymieniony wcześniej. Jeśli małżonkowie podpisali intercyzę, to świadczenie z ZUS-u jest należne tylko w sytuacji, gdy współmałżonek miał ustalone prawo do alimentów.
Jeśli osoba nie spełnia warunków, by przejąć rentę lub emeryturę, może złożyć wniosek o okresową rentę rodzinną, przydzielaną w przypadku braku dochodu. Wtedy renta taka będzie przydzielona przez rok od śmierci męża/żony albo do momentu zakończenia szkolenia zawodowego. Wtedy jednak będzie to nie dłużej niż na 2 lata od śmierci współmałżonka.
Wysokość świadczenia po mężu
Przepisy wskazują, że świadczenie, które przejmuje współmałżonek, jest nieznacznie mniejsze niż w momencie, gdy było wypłacane świadczeniobiorcy. W przypadku renty rodzinnej będzie to 85 proc. świadczenia, które przysługiwało zmarłemu. Gdy takie uprawnienie dotyczy dwóch lub trzech osób, to świadczenie wynosi 90 lub 95 proc. Jedna renta przysługuje wtedy wszystkim chłonkom rodziny. Jeśli sobie tego życzą, będzie podzielona na równe części.
Czy była żona ma prawo do emerytury zmarłego męża?
W określonych okolicznościach była żona może przejąć emeryturę lub rentę. Będzie to możliwe, jeśli rozwiedziony małżonek spełnia warunki, które określono dla wdowca i dodatkowo ma też prawo do alimentów ze strony zmarłego.
