Emisja obligacji w spółce z o.o. - od czego zacząć?

Przed podjęciem decyzji o emisji obligacji należy rozważyć, czy środki pieniężne nie mogłyby zostać pozyskane w inny sposób. Najczęściej alternatywną opcją pozostaje kredyt bankowy. Inaczej jednak niż przy emisji obligacji, przedsiębiorca ma mały wpływ na wysokość udzielonego kredytu, jego warunki i stopień zabezpieczeń.

| Róznice między emisją obligacji a kredytem | |
| --- | --- |
| Emisja obligacji | Bankowy kredyt inwestycyjny |
| Wysokość, termin wykupu i oprocentowanie obligacji ustalane przez emitenta | Wysokość kredytu jest ograniczona, harmonogram spłat i oprocentowanie ustalane przez bank |
| Sposób zabezpieczenia obligacji ustalany przez emitenta, możliwość emisji obligacji niezabezpieczonych | Sposób zabezpieczenia ustalany przez bank, zabezpieczenie wyższe od wysokości kredytu |
| Wykup obligacji następuje po upływie określonego terminu (możliwy wcześniejszy wykup), obciążenie po zakończeniu inwestycji | Spłata kredytu następuje w formie ratalnej, obciążenie przed zakończeniem inwestycji, a często również po jej zakończeniu |
| Koszty: - podjęcie decyzji w odpowiedniej formie (uchwały Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy) - instytucje doradcze (doradztwo prawne, agent emisji) - dodatkowe opłaty w przypadku notowania obligacji na rynku | Koszty: - marże i prowizje banku za rozpoznanie wniosku kredytowego i za udzielenie kredytu - opłata za wcześniejszą spłatę/przewalutowanie - opłaty za ustanowienie zabezpieczeń (hipoteki, zastaw rejestrowy)
- doradztwo prawne i finansowe |
| Możliwość promocji emitenta w przypadku emisji obligacji na rynku publicznym | |

Powyższa tabela jest oczywiście uproszczona i nie przedstawia wszystkich czynników, które należy wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o emisji obligacji. Kandydat na emitenta powinien pamiętać o kosztach uzyskania środków, terminie i warunkach ich uzyskania, uciążliwościach związanych z emisją oraz jej kosztach podatkowych. Nie bez wpływu na podjęcie decyzji o emisji obligacji pozostaje aktualna sytuacja gospodarcza, kondycja finansowa przedsiębiorcy, a co przy emisji obligacji najważniejsze - plan jego rozwoju na następne lata.

W Kodeksie spółek handlowych nie przewidziano żadnych szczegółowych postanowień dotyczących emisji obligacji przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wobec tego wszelkie czynności rozpoznawcze przed podjęciem decyzji o emisji obligacji, a także podjęcie takiej decyzji, należą do kompetencji zarządu spółki. W świetle art. 201 § 1 Kodeksu spółek handlowych zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Emisję obligacji należy uznać za czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu, wobec czego zgodnie z art. 208 § 4 Kodeksu spółek handlowych konieczne będzie podjęcie uchwały przez zarząd.

Ponieważ emisja obligacji dotyczy na ogół pozyskania dużych środków finansowych, dodatkowo należy mieć na uwadze art. 230 Kodeksu spółek handlowych. Wprowadza on obowiązek podjęcia uchwały wspólników wyrażającej zgodę na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania na kwotę przewyższającą dwukrotność kapitału zakładowego. Emisja obligacji bez zgody zgromadzenia wspólników jest ważna, jednak członkowie zarządu będą ponosili odpowiedzialność wewnątrzkorporacyjną z tytułu nieuzyskania zgody wspólników. W umowie spółki można inaczej ukształtować próg, przy którym konieczna jest zgoda wspólników (możliwe jest nawet wyłączenie obowiązku uzyskania ich zgody).

Rozpatrując udział zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w emisji obligacji należy mieć na uwadze również art. 228 pkt 3 Kodeksu spółek handlowych. Jeśli obligacje emitowane przez spółkę będą zabezpieczone przez obciążenie przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części, to uzyskanie zgody wspólników, inaczej niż w przypadku zgody na emisję obligacji w warunkach określonych w art. 230 Kodeksu spółek handlowych, wpływa na ważność zabezpieczenia obligacji. Skutek taki wynika z brzmienia art. 17 § 1 Kodeksu spółek handlowych, a obowiązku uzyskania zgody wspólników nie można wyłączyć w umowie spółki.

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może przewidywać obowiązek uzyskania zgody zgromadzenia wspólników na każdą emisję obligacji i może wprowadzać szczególne wymogi co do głosowania w tej kwestii. Jeśli w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powołana została rada nadzorcza, to również jej mogą przysługiwać kompetencje decyzyjne przy wyrażaniu zgody na przeprowadzenie emisji obligacji. Należy jednak pamiętać, że naruszenie przez zarząd wewnętrznych regulacji spółki nie wpływa na ważność samej emisji, a może skutkować jedynie wewnętrzną odpowiedzialnością członków zarządu.