Powszechne jest, iż w przypadku transakcji z kontrahentem z UE przedsiębiorca ma trudności z otrzymaniem właściwego dokumentu potwierdzającego zdarzenie gospodarcze. Czasami, po wielokrotnych prośbach, udaje mu się otrzymać fakturę, czasem dopiero po upływie nawet kilku miesięcy. Jak w takim wypadku należy rozliczyć wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?
Czym dokładnie jest WNT?
Jak podaje ustawa o VAT, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na jego rzecz. Co więcej, aby można było zakwalifikować zakup towarów od kontrahenta z zagranicy jako WNT, powinien on nastąpić na rzecz czynnego podatnika VAT-UE, czyli podatnika zarejestrowanego dla celów czynności wewnątrzwspólnotowych.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy WNT?
Nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie wraz z początkiem 2014 roku, nie zmieniła nic w zakresie ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego przy WNT. W dalszym ciągu przy tego typu transakcjach rodzi się on z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od towarów i usług, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.
W związku z powyższym - jak należy postąpić w przypadku, kiedy po upływie 15 dnia miesiąca, w którym miała miejsce dostawa, nabywca nie posiada faktury dokumentującej daną transakcję?
Rozliczenie WNT bez faktury
Brak dokumentu od unijnego kontrahenta nie zobowiązuje nabywcy do wstrzymania się z rozliczeniem danej transakcji do momentu otrzymania faktury. Wynika to z faktu, iż przy WNT podatnikiem jest właśnie nabywca i co za tym idzie - to na nim ciąży obowiązek wykazania podatku należnego od danego nabytego towaru.
Jak wskazuje ustawa o VAT - nawet jeżeli przedsiębiorca nabywający towar nie otrzyma faktury do 15 dnia miesiąca następującego po tym, w którym dokonano dostawy, i tak ma on obowiązek opodatkować daną transakcję i wykazać ją w deklaracji VAT za ten miesiąc.
Skąd podatnik może wziąć informacje na temat transakcji, jeżeli nie posiada faktury? W takim wypadku może on skorzystać z danych wynikających z zamówienia, oferty dostawcy lub korespondencji z kontrahentem.
Otrzymanie faktury z opóźnieniem
Jak zostało już wspomniane, faktura za WNT może dotrzeć do przedsiębiorcy z opóźnieniem. Takie zdarzenie może wiązać się z trzema sytuacjami.
Po pierwsze podatnik może otrzymać fakturę z datą wystawienia w miesiącu dokonania dostawy. W takim wypadku obowiązek podatkowy powstaje w dacie wystawienia dokumentu, w związku z czym, jeżeli podatnik rozliczył już WNT (przyjmując, iż obowiązek podatkowy powstał 15 dnia miesiąca po miesiącu, w którym otrzymał towar), zobowiązany on będzie skorygować deklarację VAT (obowiązek podatkowy powstał bowiem miesiąc wcześniej).
Druga sytuacja może dotyczyć otrzymania faktury z datą wystawienia w miesiącu następnym po dostawie miedzy 1 a 14 dniem tego miesiąca. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstanie w miesiącu następującym po dostawie. Oznacza to, że jeżeli polski przedsiębiorca wykazał WNT na 15 dzień miesiąca po dostawie, to nie musi co do zasady korygować deklaracji. Obowiązek ten może jednak powstać przez wzgląd na kursy walut zastosowane przy przeliczeniu wartości transakcji (prawidłowym kursem jest bowiem średni kurs NBP z ostatniego dnia poprzedzającego moment powstania obowiązku podatkowego).
Po trzecie otrzymana przez podatnika faktura może wskazywać datę wystawienia po 15 dniu miesiąca następującego po miesiącu dostawy. Wówczas występuje sytuacja analogiczna do tej, kiedy podatnik w ogóle nie otrzyma dokumentu. Oznacza to, iż obowiązek podatkowy powstał owego 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów, a nie w dacie wystawienia faktury. W związku z tym polski przedsiębiorca nie musi dokonywać korekty deklaracji VAT. Należy przy tym zaznaczyć, iż wówczas nie zmieni się także kurs przeliczeniowy.
Przy transakcjach WNT podatnik musi pamiętać o tym, że to na nim ciąży obowiązek opodatkowania dokonanego zakupu. Jednocześnie nie może on wiązać konieczności rozliczenia nabycia towarów wyłącznie z otrzymaniem faktury. Jeżeli bowiem dostawa została dokonana, obowiązek podatkowy powstanie najpóźniej 15 dnia miesiąca następującego po tym, w którym otrzymał on zakupiony towar.
Więcej o zmianach w VAT