Przez pierwsze 33 dni choroby pracodawca wypłaca z własnych środków wynagrodzenie chorobowe. Po tym okresie wynagrodzenie zmienia się w zasiłek chorobowy, który finansowany jest w całości przez ZUS.
Wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek chorobowy nalicza się wg takich samych zasad, zapisanych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 Nr 31, poz. 267 z późn. zm.).
Zasiłek przysługuje za każdy dzień choroby, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Wypłatę wynagrodzenia chorobowego realizuje pracodawca, niezależnie od wielkości zatrudnienia.
Natomiast zasiłek chorobowy, jako świadczenie budżetowe, wypłacane jest tylko przez pracodawców, którzy zgłaszają do ubezpieczeń ponad 20 osób (stan na 30 listopada roku poprzedniego). Gdy firma jest mała i zatrudnienie nie przekracza wspomnianego progu - wypłatę świadczenia realizuje ZUS.
Zarówno zasiłek jak i wynagrodzenie chorobowe przysługują pracownikom, którzy nabyli prawo do wypłaty ww. należności po okresie 30-dniowego, nieprzerwanego ubezpieczenia (tzw. okres wyczekiwania). Wyjątkiem są osoby, których niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej. Osoby te otrzymują świadczenia chorobowe od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bez względu na czas podlegania ubezpieczeniom.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
„Wynagrodzenie" w tym przypadku, to przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, *po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę *składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy to 1/30 część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
| Jak obliczyć zasiłek |
| --- |
| Najpierw należy ustalić przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego. W tym celu należy podzielić sumę wynagrodzeń osiągniętych w okresie 12 miesięcyprzed chorobą (pomniejszonych o składki ZUS), przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte. Otrzymany wynik mnożymy przez 80% lub 70%, w zależności z jaką wysokością zasiłku mamy do czynienia. Następnie ustalamy dniówkę zasiłkową, dzieląc średnie miesięczne wynagrodzenie przez 30. Tak ustaloną dniówkę przemnażamy przez liczbę dni zapisanych w zwolnieniu lekarskim. Otrzymana kwota to należny zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe). Pamiętaj! Gdy w okresie branym pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku lub w miesiącu, w którym powstała niezdolności do pracy - *zmianie ulegnie wymiar czasu pracy *- podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy. |
Gdy zatrudnienie jest krótsze niż 12 miesięcy
Jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem wspomnianych 12 miesięcy - podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się w oparciu o wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawa wymiaru zasiłku z tytułu pracy na pełen etat nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę (bez składek ZUS)Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy.
W tym przypadku podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi:
1) wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy, jeżeli wynagrodzenie przysługuje w stałej miesięcznej wysokości;
2) wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby 1 dzień (tzw. uzupełnienie wynagrodzenia).
A jeśli pracownik nie osiągnął żadnego wynagrodzenia - do wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się kwotę zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconą za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy.
Chorobowe nie przysługuje za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu
Nieobecność w pracy a wymiar zasiłku
Często zdarza się, iż wynagrodzenie w danym miesiącu jest obniżone w związku z nieobecnością pracownika w firmie.
Jeśli była to nieobecność usprawiedliwiona, wynagrodzenie za dany miesiąc należy potraktować wg następujących wytycznych:
- 1)wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy - pomija się
- 2) przyjmuje się, po uzupełnieniu (patrz wyżej) wynagrodzenie z miesięcy, w których ubezpieczony będący pracownikiem przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Uwaga! Jeżeli pracownik w każdym miesiącu z przyczyn usprawiedliwionych wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za wszystkie miesiące, ale po uzupełnieniu.
- 3) okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia (np. ulop wypoczynkowy) traktuje się na równi z okresem wykonywania pracy
Jeśli pracownik nie usprawiedliwił *swojej nieobecności, to uzyskane wynagrodzenie nie podlega uzupełnieniu i do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się je w wysokości *faktycznie osiągniętej.
| Ile wynosi zasiłek? |
| --- |
| 80% podstawy wymiaru - miesięczny zasiłek chorobowy 70% podstawy wymiaru - miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu 100% podstawy wymiaru - miesięczny zasiłek chorobowy wynosi, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy: * 1) przypada w okresie ciąży; * 2) powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym * dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi * pobrania komórek, tkanek i narządów; * 3) powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Niedostarczenie przez pracownika zwolnienia lekarskiego w terminie 7 dni od daty jego otrzymania powoduje *obniżenie o 25 % *wysokości zasiłku przysługującego za okres od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego, chyba że niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. |
Jakie składniki wynagrodzenia wchodzą do podstawy wymiaru zasiłku
By ocenić, czy dany składnik wynagrodzenia należy doliczyć do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - należy sięgnąć do uregulowań wewnątrzzakładowych.
Jeśli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują zmniejszania danego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku - nie uwzględnia się go w podstawie wymiaru. Podobnie należy postąpić w przypadku, gdy przepisy wewnętrzne stanowią, iż pracownik zachowuje prawo do danego składnika wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku.
Zasiłek chorobowy wypłaca się maksymalnie przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą - nie dłużej niż przez 270 dni.
Natomiast, gdy przepisy wewnątrzzakładowe nakazują zmniejszenie składnika wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego - należy wliczyć go do podstawy wymiaru z uwzględnieniem następujących zasad:
- - zmniejszenie procentowe lub kwotowe - składnik uwzględnia się w podstawie wymiaru w kwocie faktycznie wypłaconej
- - zmniejszenie *proporcjonalne *- składnik uwzględnia się w podstawie wymiaru po uprzednim uzupełnieniu.
Składników wynagrodzenia przysługujących tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie.
Taką samą zasadę stosuje się do składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.
*Premie, nagrody i inne składniki *wynagrodzenia przysługujące za okresy *miesięczne *wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Premie, nagrody przysługujące za okresy kwartalne, wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli ww. składniki wynagrodzenia nie zostały wypłacone do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków chorobowych, do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się składniki wypłacone za okres poprzedni.
| Pamiętaj! |
| --- |
| Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. |