Jak umorzyć zaległe składki ZUS

Całkowita nieściągalność należności występuje, gdy:

• dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku, lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
  • sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w prawie upadłościowym
  • nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku: majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie
  • nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym,
  • wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
  • naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję,
  • jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.

Przez ważny interes osoby zobowiązanej do opłacenia składek należy rozumieć wystąpienie okoliczności, które uniemożliwiają spłatę zadłużenia, a w szczególności:

• ubóstwo dłużnika, zagrażające jego dalszej egzystencji wynikające z niezapewnienia minimum socjalnego oraz sytuacja, gdy po uiszczeniu należności z tytułu składek dłużnik nie będzie dysponował środkami finansowymi pozwalającymi na zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych,
  • zdarzenia losowe i klęski żywiołowe,
  • choroba zobowiązanego lub członków jego najbliższej rodziny (np. małżonka, dzieci, rodziców), nad którymi zobowiązany do spłaty należności sprawuje bezpośrednią opiekę – uniemożliwiająca pozyskiwanie dochodów niezbędnych do podjęcia spłaty zadłużenia.

Rozstrzygnięcie zależy od udowodnienia przez zobowiązanego, że ze względu na jego sytuację materialną i rodzinną uregulowanie zaległości spowodowałoby zbyt ciężkie skutki dla niego i jego rodziny.

Rodzaj oraz zakres należności z tytułu składek mogących podlegać umorzeniu uzależniony jest od podstawy prawnej mającej zastosowanie w danej sprawie. Generalnie umorzeniu mogą podlegać:

• za okres do 31 grudnia 1998 r.:

– składki na ubezpieczenie społeczne,
– składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

• za okres od 1 stycznia 1999 r.:

– składki na ubezpieczenia społeczne – z wyłączeniem kwot finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek na własne ubezpieczenia
(np. pracowników, zleceniobiorców),
– składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
– składki na Fundusz Emerytur Pomostowych,
wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi do dnia złożenia wniosku, ewentualnie wymierzoną dodatkową opłatą oraz kosztami upomnienia.

W przypadku płatników opłacających składkę wyłącznie na własne ubezpieczenia umorzeniem może zostać objęta pełna kwota należności z tytułu składek, w tym składki na ubezpieczenie zdrowotne.

O umorzenie należności może ubiegać się każda osoba odpowiedzialna za zadłużenie
z tytułu składek, która nie ma środków finansowych na jego spłatę. Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o umorzenie są między innymi:

• płatnicy składek oraz byli płatnicy składek (tj. osoby, które mają zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek w związku z prowadzoną w przeszłości działalnością gospodarczą),
  • osoby, na które – stosowną decyzją – przeniesiona została odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek (osoba trzecia i następca prawny),
  • małżonkowie odpowiadający – z majątku wspólnego – za zadłużenie z tytułu składek współmałżonka.

O umorzenie mogą ubiegać się jedynie osoby fizyczne, w stosunku do których nie miały zastosowania przepisy ustawy z 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców . Uprawnionym zatem do złożenia wniosku o umorzenie w tym trybie są m.in.: dłużnicy, którzy w okresie obowiązywania ustawy restrukturyzacyjnej z racji zaprzestania prowadzenia działalności nie byli przedsiębiorcami, osoby trzecie, następcy prawni, dłużnicy rzeczowi.

Uprawnienie do ubiegania się o umorzenie posiadają:

• osoby aktualnie prowadzące działalność (będące jednocześnie osobami ubezpieczonymi i płatnikami składek),
  • osoby, które już zaprzestały prowadzenia działalności, ale nadal ciąży na nich obowiązek uregulowania zaległych zobowiązań z tytułu jej prowadzenia,
  • następcy prawni lub osoby trzecie, którym Zakład wydał decyzję o zakresie odpowiedzialności za zobowiązania płatnika z tytułu składek.

Przepis art. 28 ust. 3a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pod względem podmiotowym nie dotyczy zatem płatników będących osobami prawnymi, a tym samym nie będzie miał zastosowania do osób trzecich, na które decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeniesiona została odpowiedzialność za zobowiązana płatnika składek – spółki kapitałowej.

Podstawowym dokumentem niezbędnym do rozpatrzenia sprawy jest wniosek dłużnika. Wniosek taki musi być wyczerpująco umotywowany i wskazywać, że zastosowanie rozwiązania o charakterze wyjątkowym jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami, z powodu których dłużnik nie jest w stanie uregulować należności z tytułu składek (odpowiedni druk można otrzymać w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub pobrać goze strony internetowej Zakładu)
.

Dodatkowo na stronie internetowej zamieszczony jest wykaz dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku.

Do wniosku należy załączyć dokumenty potwierdzające zasadność umorzenia
i dokumenty obrazujące kondycję finansową oraz możliwości płatnicze. Rodzaj oraz zakres dokumentacji, na podstawie której dokonywana będzie analiza możliwości płatniczych osoby ubiegającej się o umorzenie należności, są dostosowywane do indywidualnej sytuacji wnioskodawcy oraz uzależnione od podstawy prawnej umorzenia, formy prawnej zobowiązanego, jak również od rodzaju prowadzonej ewidencji finansowej.

Dokumentami przedstawiającymi możliwości płatnicze są:

• w przypadku płatników prowadzących pełną księgowość – m.in. sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata obrotowe i dokumenty obrazujące sytuację majątkową,
  • w przypadku płatników prowadzących niepełną księgowość – m.in. zeznania podatkowe, wyciąg z książki przychodów i rozchodów lub ryczałt ewidencjonowany bądź karta podatkowa, oświadczenie dotyczące terminowości uiszczania opłat przez nabywców, szacunkowej wartości majątku firmowego i zobowiązań firmowych, oświadczenie o stanie majątkowym w zakresie posiadania zobowiązań względem innych wierzycieli z określeniem ich rodzaju, wysokości i terminów spłat, dokumenty obrazujące sytuację majątkową,
  • w przypadku pozostałej grupy dłużników – m.in. oświadczenie o stanie majątkowym w zakresie uzyskiwanych dochodów i ponoszonych kosztów, zeznania podatkowe, dokumenty dotyczące sytuacji rodzinnej, zdrowotnej oraz majątkowej.

Płatnicy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są do wniosku dołączyć dodatkowo dokumenty wymagane przepisami z zakresu pomocy publicznej.
W zależności od rodzaju wnioskowanej pomocy publicznej mogą to być:

• informacje dotyczące wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej,
  • wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis otrzymane w roku, w którym płatnik ubiega się o pomoc oraz w ciągu dwóch poprzedzających ten rok lat (w przypadku pomocy de minimis w rolnictwie będą to lata obrotowe), albo oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie,
  • informacje o otrzymanej pomocy publicznej innej niż de minimis, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy
  • w przypadku, gdy przeznaczeniem pomocy innej niż de minimis będzie restrukturyzacja - plan restrukturyzacyjny,
  • w przypadku, gdy przeznaczeniem pomocy innej niż de minimis będzie naprawa szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi nadzwyczajnymi zdarzeniami – dokumenty umożliwiające dokonanie oceny, czy ogólna wartość pomocy nie przekroczy wartości poniesionych strat, pomniejszonych o ewentualne kwoty wypłacone z tytułu ubezpieczenia.

Wniosek o umorzenie należności z tytułu składek można złożyć:

• osobiście, w formie pisemnej, w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej dla siedziby lub miejsca zamieszkania dłużnika, bądź za pośrednictwem poczty,
  • w formie elektronicznej, według wzoru określonego na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: www.e-inspektorat.zus.pl.

Każdy wniosek rozpatrywany jest bez zbędnej zwłoki. Natomiast załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

Po podjęciu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzji dłużnik informowany jest o umorzeniu bądź odmowie umorzenia należności z tytułu składek w formie decyzji administracyjnej.

O czym należy pamiętać? ( http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=-1 week&de=1308952500&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=oil.z&st=1&w=460&h=250&cm=0 )

• ZOBACZ TAKŻE:
  • Jak często ZUS przeprowadza kontrolę?
  • Nie będzie odsetek, jeśli kontrola skarbowa trwa za długo
  • Najważniejsze informacje w twojej skrzynce e-mail!