Umowa o pracę na zastępstwo może zostać rozwiązana nie tylko za wypowiedzeniem. Zastosowanie w tym przypadku mają również inne przepisy dotyczące rozwiązywania umów o pracę.
Nowelizacja kodeksu pracy (z 26 lipca 2002 r.) wprowadziła możliwość zawierania umowy o pracę na zastępstwo pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności. Z początkiem 2004 r. wspomnianą regulację uzupełniono o przepis umożliwiający rozwiązanie takiej umowy za 3-dniowym wypowiedzeniem (art. 331 k.p.).
Celem wprowadzenie umowy o pracę na zastępstwo było zwiększenie możliwości zatrudniania zastępcy, na krótki okres, w przypadku nieoczekiwanej, usprawiedliwionej nieobecności pracownika. W początkowym okresie ustawodawca nie wprowadził żadnego szczególnego trybu wypowiadania takich umów.
Rodziło to problem związany z odpowiednią klasyfikacją danej umowy w kontekście możliwości jej wypowiedzenia - umowa na czas określony, czy umowa na wykonanie określonej pracy? Problem stanowiło także przedłużanie okresu zastępstwa i zawieranie kolejnych umów. Wprowadzenie możliwości wypowiadania umowy o zastępstwo w zasadzie rozwiązało te problemy.
W doktrynie uznaje się, że wypowiedzenie umowy o pracę na zastępstwo nie wymaga uzasadnienia (Maciej Nałęcz - Komentarz do nowelizacji kodeksu pracy C.H. Beck 2004). Umowa na zastępstwo służy zatrudnieniu tylko na okres odpowiadający nieobecności w pracy pracownika normalnie pracującego na danym stanowisku.
Okres nieobecności z reguły jest trudny do przewidzenia w momencie zatrudniania pracownika zastępczego. W związku z tym, w celu uniknięcia zawyżania kosztów w przypadku wcześniejszego powrotu pracownika do pracy, uzasadnione jest umożliwienie pracodawcy szybkiej reakcji na taką sytuację poprzez wypowiedzenie umowy zastępcy.
Krótki termin wypowiedzenia daje ponadto pracodawcy możliwość zmiany pracownika zastępczego w przypadku stwierdzenia, że ten niewłaściwie wykonuje swoje obowiązki.
Z drugiej strony, pracownik wykonujący pracę na podstawie umowy na zastępstwo, również ma możliwość rozwiązania takiej umowy w bardzo krótkim okresie. Dla takiego pracownika jest to o tyle korzystne, że pracując ze świadomością tymczasowości ma możliwość szukania bardziej stabilnego zatrudnienia u innego pracodawcy oraz szybkiego podjęcia innej pracy.
Umowa o pracę na zastępstwo może zostać rozwiązana nie tylko za wypowiedzeniem. Zastosowanie w tym przypadku mają również inne przepisy dotyczące rozwiązywania umów o pracę, w tym:
- porozumienie stron,
- rozwiązanie umowy przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika,
- rozwiązanie umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem z przyczyn dotyczących pracodawcy w przypadkach określonych przepisami tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych,
- rozwiązanie umowy przez obie strony w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- rozwiązanie umowy przez pracownika bez wypowiedzenia.
Autor jest radcą prawnym z Kancelarii Prawnej Atys i Wspólnicy sp.k.