Kto może zostać skontrolowany przez ZUS?
Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych kontroli podlega każdy, na kim spoczywa obowiązek zgłaszania do ubezpieczeń społecznych, obliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i inne fundusze, potrącania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
ZOBACZ TAKŻE:
Jak opóźnić kontrolę podatkowąKrótko mówiąc - ZUS może skontrolować każdego płatnika składek, niezależnie czy jest to duża firma, czy osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą.
Dlaczego przeprowadza się takie kontrole?
Kontrolujemy przede wszystkim wywiązywanie się płatników składek z nałożonych obowiązków ustawowych.
Chodzi zarówno o obowiązki w zakresie naliczania i rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne lub składek zdrowotnych, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jak również o obowiązki związane z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Przedmiot kontroli stanowią także dane przekazywane przez płatników składek dla celów emerytalno-rentowych.
Jak w praktyce wygląda taka kontrola?
Inspektor kontroli Zakładu doręcza upoważnienie przedstawicielowi ustawowemu, lub pełnomocnikowi płatnika składek, ustalając jednocześnie miejsce prowadzenia czynności (siedziba płatnika składek, biuro rachunkowe, miejsce prowadzenia działalności) i sposób dostępu do dokumentacji finansowo-księgowej oraz związanej z wypłatą świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Czynności kontrolne prowadzi się w obecności płatnika składek lub osoby upoważnionej do reprezentowania go w czasie kontroli.
Czy kontroler może zażądać wszystkich dokumentów firmy, czy tylko tych ubezpieczeniowych?
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nadaje inspektorowi kontroli ZUS uprawnienia do badania wszelkich ksiąg, dokumentów finansowo-księgowych i osobowych oraz innych nośników informacji związanych z zakresem kontroli.
Inspektor może np. poprosić o regulamin wynagradzania albo układ zbiorowy, o ile wynikają z nich wypłaty określonych składników wynagrodzenia. Inspektor badając dane dotyczące zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą zażąda wszelkich dokumentów będących potwierdzeniem jej prowadzenia np. zapisy w dokumentacji podatkowej, faktury itp.
Jak długo może trwać kontrola, czy jest określony jakiś maksymalny termin?
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadziła podział wśród podmiotów funkcjonujących na rynku na płatników składek przedsiębiorców i płatników nie będących przedsiębiorcami.
Kontrola płatników składek przedsiębiorców (mikro, małych i średnich) nie może trwać dłużej niż 4 tygodnie, pozostałych - maksymalnie do 8 tygodni. Ustawa zakazuje prowadzenia kontroli płatników składek przedsiębiorców w tym samym zakresie w danym roku kalendarzowym i równoczesnego prowadzenia kontroli przez więcej niż jeden organ kontroli.
Kontrola płatników składek nie będących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powinna trwać nie dłużej niż dwa miesiące. Jeśli płatnik rzetelnie wykonuje swoje obowiązki, a dokumentacja prowadzona jest prawidłowo, kontrola trwa oczywiście znacznie krócej.
Czy decyzje kontrolerów ZUS są ostateczne, czy można się od nich odwołać?
Inspektor kontroli nie wydaje decyzji. Ustalenia stanu rzeczywistego ustalonego w wyniku prowadzonych czynności kontrolnych inspektor kontroli Zakładu opisuje w protokole kontroli, sporządzając go w dwóch egzemplarzach z których jeden jest przekazywany płatnikowi składek.
Ten - jeśli się nie zgadza z ustaleniami opisanym w protokole kontroli - w ciągu dwóch tygodni może złożyć pisemne zastrzeżenia do jego ustaleń i wskazać stosowne środki dowodowe.
W przypadku, gdy płatnik składek po rozpatrzeniu zastrzeżeń nie zgadza się w dalszym ciągu z ustaleniami kontroli, Zakład wydaje decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu w terminie miesiąca od daty otrzymania decyzji.
_ Rozmowa z Elżbietą Żurek, ekspertem z Departamentu Kontroli Płatników Składek w Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. _