Specyfika urlopu bezpłatnego
Urlop bezpłatny jest związany sytuacją awaryjną. Pracownik bierze go, gdy musi, w przypadku przytrafienia się czegoś niespodziewanego.
To czy urlop bezpłatny zostanie udzielony, zależy od pracodawcy. Przełożony może, ale wcale nie musi takiej zgody udzielić. Najczęstszymi powodami do otrzymania urlopu bezpłatnego są konieczność opieki nad dzieckiem lub inną bliską osobą albo z powodu chęci podjęcia pracy u innego pracodawcy.
Zawieszenie stosunku pracy – urlop bezpłatny
Urlop bezpłatny to przerwa w świadczeniu stosunku pracy. Świadczenie pracy jest wtedy zawieszane, a nie zrywane. Innymi słowy, pracownik może oficjalnie nie stawiać się w pracy. Skoro tak to nie dostaje wynagrodzenia. Pensja pracownika zmniejsza się więc proporcjonalnie o te dni, kiedy był na urlopie bezpłatnym. Okres urlopu bezpłatnego nie może być wliczony do stażu pracy. W czasie urlopu bezpłatnego nie odprowadza się też składek. Znaczy to tylko, że pracownikowi nie jest też opłacane ubezpieczenie chorobowe, chyba że w czasie urlopu bezpłatnego podejmie pracę w innej firmy i będzie tam miał etat (umowę o pracę)
. W takiej sytuacji zostaną odprowadzane składki z umowy u tego pracodawcy. Będzie się ona także liczyć do stażu pracy.
W czasie urlopu bezpłatnego pracodawca nie jest upoważniony do wręczenia pracownikowi wypowiedzenia. Nie ma tu znaczenia długość okresu urlopu bezpłatnego. Zgodnie z prawem pracownik może wrócić z urlopu bezpłatnego wcześniej, niż planował. Przełożony, jeśli już znalazł osobę do zastąpienia pracownika, nie musi zgodzić się, żeby tamten mógł wrócić do pracy szybciej.
Składki ZUS i wynagrodzenie podczas bezpłatnego urlopu
Podczas urlopu bezpłatnego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia. Co za tym idzie, nie ma też odprowadzanych składek ZUS przez pracodawcę. Po upływie 30 dni pracownik traci ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i emerytalne.
Spora grupa pracodawców co do zasady nie udziela urlopów bezpłatnych. Jeśli się na to godzą, to tylko pod warunkiem podpisania umowy o zakazie konkurencji, by pracownicy podczas urlopu bezpłatnego nie pracowali u konkurencji.
Jak złożyć wniosek o urlop bezpłatny?
Urlop bezpłatny musi być udzielony z inicjatywy pracownika. Mało tego, pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika, by ten skorzystał z bezpłatnego urlopu. Nawet wtedy, gdy sytuacja finansowa jest zła. Jeśli tak się stanie, jest to nieskuteczne. Jest to możliwe pod jednym warunkiem – gdy pracownik się na to zgodzi.
Nie ma ograniczenia co do długości przebywania na urlopie bezpłatnym. Jeśli urlop jest jednak dłuższy niż 3 miesiące, zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą się dogadać, że dopuszczalne jest w przypadku ważnej okoliczności odwołanie urlopu. Jeżeli wolne trwa znacznie dłużej, pracodawca może nakazać powrót w celu świadczenia pracy.
Urlop bezpłatny musi być udzielony na podstawie bezpłatnego wniosku. Pracownik podaje we wniosku swoje imię, nazwisko, wpisuje też stanowisko, które piastuje. Co napisać w piśmie? Oto propozycja krótkiego zdania o udzielenie takiego urlopu:
"Na podstawie art. 174 Kodeksu pracy, wnoszę o udzielenie mi bezpłatnego urlopu w terminie od... do...". Nie trzeba uzasadniać wniosku, chociaż z praktyki wiadomo, że każdy argument, którego we wniosku użyjemy, może poprawić szanse na uzyskanie urlopu bezpłatnego.