W 2012 roku wprowadzono zmiany dotyczące posługiwania się identyfikatorami podatkowymi. Obecnie za takie uznaje się numer PESEL oraz numer NIP. Jednak nie traktuje się ich jako zamienników. Zmiana ta określiła więc, w jakich konkretnie przypadkach posługiwać się należy którym identyfikatorem.
NIP a PESEL – porównanie
Numer PESEL jest przewidziany dla podatników, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej oraz nie są zarejestrowanymi płatnikami podatku VAT.
Numer NIP jest przeznaczony dla osób fizycznych objętych rejestrem PESEL, które dodatkowo prowadzą działalność gospodarczą i są płatnikami podatku VAT. Poza tym są to również osoby fizyczne, których nie obejmuje ewidencja PESEL, a jednocześnie są oni podatnikami. Numerem NIP powinni się również posługiwać płatnicy podatków, płatnicy składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a także osoby prawne i jednostki organizacyjnej niemające osobowości prawnej.
Obecnie osobom, których obejmuje ewidencja PESEL, nie jest wydawany już numer NIP, ponieważ nie ma takiej potrzeby.
Jak nadawany jest numer NIP?
Osobom fizycznym, które nie posiadają numeru NIP, nadaje się go w momencie wystąpienia o wpis do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej. Numer NIP jako identyfikator podatkowy nadaje się na podstawie jednego wniosku rejestracyjnego CEIDG-1. Ten identyfikator jest nadawany kolejnego dnia roboczego po terminie wpłynięcia wniosku.
Osoby, które posiadają już numer NIP i chcą założyć działalność gospodarczą, wykorzystują w tym celu dotychczasowy numer.
Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej lub prowadząca działalność nieobjętą wpisem do CEIDG, wniosek o nadanie numeru NIP składa na druku* NIP-7. Należy to zrobić w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, zgłoszenia dokonuje na formularzu NIP-2*. W tym przypadku właściwy urząd skarbowy to ten, w którym opłaca się podatek dochodowy.
Numer NIP nadawany jest przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników (CRP-KEP).
Nadanie numeru PESEL
Numer PESEL nadaje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Aby go otrzymać, należy spełniać kilka obowiązków. Przysługuje on obywatelom polskim, którzy są zameldowani na pobyt stały albo czasowy na ponad 3 miesiące. Cudzoziemcom, którzy na terenie Polski podlegają pod ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, a także obywatelom polskim, którzy zamieszkują za granicą i ubiegają się o wydanie paszportu.
Numer NIP a zmiana danych
W przypadku, kiedy zachodzi konieczność aktualizacji danych NIP, dokonuje się tego również na druku NIP-7. W sprawie aktualizacji danych należy zwrócić się do właściwego urzędu skarbowego w przeciągu 7 dni od chwili powstania tej zmiany.
To różnica od numeru PESEL, gdzie dane takie jak nazwisko lub adres są aktualizowane automatycznie. W tym przypadku istnieją jednak pewne dane, które należy zgłosić. To przede wszystkim zmiana rachunku bankowego, której dokonuje się na formularzu ZAP-3.
Osoby, które składają swoje roczne zeznanie w formie e-PIT, nie prowadzą działalności i nie są podatnikami VAT, figurują w rejestrze PESEL i właśnie ten numer podają jako swój identyfikator podatkowy. Nawet jeżeli nadano im numer NIP. Numer NIP podadzą osoby fizyczne, które prowadzą działalność i są czynnymi płatnikami podatku VAT. Są to osoby fizyczne i prawne, jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, płatnicy składek ubezpieczeniowych.