Może się zdarzyć, że od świadczeń z funduszu socjalnego pracownik będzie musiał zapłacić podatek. Stanie się tak, jeśli ich wartość przekroczy w roku 380 zł - zwracają uwagę eksperci.
Finansowanie przez pracodawców świadczeń socjalnych dla pracowników może odbywać się ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) lub z środków obrotowych. Według ekspertów, zależnie od wybranej formy wywołuje to określone obciążenia podatkowe zarówno dla pracodawców, jak i pracowników.
Wskazano, że obowiązek tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych dotyczy pracodawców zatrudniających w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 pracowników (lub 20 w przypadku, gdy wniosek o utworzenie funduszu socjalnego złoży zakładowa organizacja związkowa). O warunkach korzystania oraz przeznaczania środków pochodzących z funduszu socjalnego decyduje pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładowymi organizacjami związkowymi.
Nie ma jednak w tym zakresie pełnej dowolności. Środki zgromadzone na funduszu przeznaczane są na finansowanie działalności socjalnej, organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu socjalnego, dofinansowanie obiektów socjalnych oraz tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.
Beneficjentami funduszu socjalnego mogą być również rodziny pracowników oraz emeryci i renciści wraz z rodzinami, którzy są byłymi pracownikami. Pracodawca może też przyznać w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu socjalnego również osobom wykonującym usługi na podstawie umów cywilnoprawnych. Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu socjalnego uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu socjalnego.
Specjalista z zakresu prawa pracy Marcin Frąckowiak zwraca uwagę, że w okresie karnawału popularność zyskują różnego rodzaju imprezy integracyjne dla pracowników oraz imprezy dla ich dzieci, np. bale karnawałowe. Pracodawca może także samodzielnie zorganizować wyjazd dzieci pracowników na ferie zimowe bądź dofinansować (w całości lub części) wyjazd organizowany przez inny podmiot, np. biuro turystyczne. Działalność socjalna pracodawcy może również polegać na przyznawaniu pracownikom świadczeń rzeczowych. Szczególnie popularną formą świadczeń socjalnych w okresie świątecznym oraz ferii jest rozdawanie paczek dzieciom pracowników.
Eksperci zwracają uwagę, że zgodnie z ustawą o PIT świadczenia rzeczowe finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych są wolne od podatku dochodowego dla pracownika do kwoty 380 zł w danym roku podatkowym. Świadczenie to musi być w całości finansowane przez pracodawcę ze środków funduszu socjalnego oraz pozostawać w związku z działalnością socjalną.
- Z racji tego, że świadczenia socjalne wykraczające poza ten limit będą podlegać opodatkowaniu, część pracowników może chcieć z nich zrezygnować i uniknąć płacenia wyższego podatku. Przykładem może być sytuacja, w której pracownik otrzymał w ciągu roku świadczenia rzeczowe do wysokości limitu, natomiast przysługuje mu również karnawałowa paczka. Zsumowana wartość obu świadczeń przekraczałaby kwotę zwolnioną od podatku, więc otrzymanie paczki powodowałoby powstanie po stronie pracownika obowiązku podatkowego - zwraca uwagę Mikołaj Hewelt specjalizujący się w prawie podatkowym.
Każdy pracodawca może też sfinansować świadczenia socjalne ze środków obrotowych. Nie jest przy tym ograniczony ich zakresem - może swobodnie wybrać cel, na który przeznaczy środki. Usługi świadczone przez pracodawcę nie muszą więc mieć charakteru działalności kulturalno-oświatowej, sportowo rekreacyjnej czy przybierać określonej formy wypoczynku. Pracodawca nie musi też uzależniać udzielania świadczeń socjalnych od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika.
- Świadczenia socjalne finansowane ze środków obrotowych stanowią podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne - mówi Frąckowiak. Dodaje, że ustawa o PIT przewiduje zwolnienia w odniesieniu do niektórych świadczeń socjalnych finansowanych ze środków niepochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Są to między innymi dopłaty do wypoczynku w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk (w tym również połączonego z nauką), pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu.
Gdy dopłaty te finansowane są ze środków niepochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ustawa wprowadza limit 760 zł w roku podatkowym. Jeżeli natomiast określony wydatek nie jest wymieniony w katalogu określonym w ustawie, wówczas stanowi on przychód pracownika i podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
- Forma finansowania świadczeń socjalnych ze środków obrotowych pracodawcy pozostawia mu większą swobodę w zakresie wyboru formy świadczenia, jego rozmiaru oraz beneficjenta. Wiąże się to jednak z wyższymi obciążeniami publicznoprawnymi w postaci obowiązkowego zaliczania tego rodzaju świadczeń do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych oraz węższego zakresu zwolnienia z należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - zaznacza Hewelt.
